علیرضا رادبین

جریانهای وهّابی و تکفیری با ردّ ولایت تکوینی برای اولیای الهی به شرک انگاری استغاثه به ایشان می پردازند. مصطفی حسینی طباطبائی از عناصر جریان سلفی گرای قرآنیان در تفسیر بیان معانی در کلام ربانی خود ، تصرف پیامبران و ائمه(ع) در طبیعت و خلقت را ردّ نموده و در توجیه معجزات و کرامات اولیای الهی که در قرآن ذکر شده، با تمسک به آیات جبرگونه، فاعل این امور را فقط خدا دانسته و هرگونه تصرّف در امور ماورای مادّی و ولایت در تکوین اولیای الهی را در طول اراده ی الهی منکر شده و با همسان سازی اعتقاد برخی به تصرف اولیای الهی در جهان با آیات مربوط به اعتقاد مشرکان نسبت به بت ها، ولایت تکوینی برای غیرخدا را ردّ نموده است. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی اثبات خواهد شد آیات و روایات متعددی بر تصرف اولیای الهی به اذن الهی تأکید نموده و فاعل بالتبع و غیر مستقل این افعال را به ایشان منتسب نموده و اولیای الهی درخواست و استعانت مردم در این زمینه را ردّ ننموده اند، لیکن اجابت این امور را به اذن الهی یادآوری نموده اند. همچنین تفاوت نگاه شیعیان به اولیای الهی با نگاه مشرکان به بت ها، توجه غیر استقلالی شیعیان به ایشان است.

در بلندمدت ایجاد مزیت رقابتی ازنظر اقتصادی برای شرکت ها نمی تواند تأمین کننده انتظارات تمام ذی نفعان باشد. بنابراین شرکت ها برای کسب مشروعیت بیشتر و تأمین خواسته های تمامی ذی نفعان، راهی جز لزوم حرکت به سمت توسعه پایدار (تقسیم عادلانه فرصت های توسعه با در نظر گرفتن افق زمانی بلندمدت و رعایت عدالت بین نسلی و درون نسلی و جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و اخلاق کسب وکار) ندارند. از دیدگاه تعالیم اسلامی تا فرهنگ انسانی متعادل بر یک جامعه ای حاکم نشود نمی توانیم توسعه ای از آن انتظار داشته باشیم و یکی از ارکان و مؤلفه های اصلی این توسعه و فرهنگ، اقتصاد متعادل و متوازن است. هدف این پژوهش شناخت مؤلفه های بعد اقتصادی گزارشگری پایداری در متون اسلامی است. برای شناسایی مؤلفه های بعد اقتصادی پایداری از تحلیل محتوای کیفی با رویکرد نشانه شناختی استفاده شد. قرآن کریم و نیز 148 جلد کتب دینی معتبر شیعه (ازجمله نهج البلاغه، اصول کافی و من لا یحضره الفقیه) با روش نمونه گیری غیراحتمالی به روش هدفمند از نوع نمونه گیری رسیدن به معرف با زیر شاخه نمونه گیری از موارد شناخته شده یا معروف به عنوان نمونه انتخاب شد. یافته های پژوهش نشان داد که مؤلفه های بعد اقتصادی گزارشگری پایداری در متون اسلامی شامل 18 مؤلفه و 268 مصداق است. که برای استانداردگذاری در حوزه گزارشگری پایدار و مقررات افشا در سطح شرکت و الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار مبتنی بر آموزه های دینی و... ارزش های اسلامی می تواند مؤثر باشد.

امروزه رویکرد گزارشگری در حسابداری، صرفا به انتشار رویدادهای اقتصادی منتهی نمی شود. لذا شرکت های زیادی در جهان در پاسخ به تقاضای ذینفعان و افزایش پاسخ گویی به جوامع، اطلاعاتی را در مورد عملکرد اجتماعی خود منتشر می کنند. از طرفی توسعه پایدار در اسلام (رسیدن به اهداف متعالی انسان) دارای ابعاد مادی و معنوی می باشد و مفهوم کلی توسعه پایدار فقط رفاه و آسایش اقتصادی را جستجو نمی کند بلکه رفاه عموم از منظر اجتماعی را نیز در بر می گیرد. هدف از انجام این پژوهش استخراج مولفه های بعد اجتماعی گزارشگری توسعه پایدار از متون اسلامی (قرآن و احادیث) با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد نشانه شناختی می باشد. قرآن کریم و نیز 148 جلد کتب دینی با روش نمونه گیری غیر احتمالی به روش هدفمند به عنوان نمونه انتخاب گردیده است. یافته های پژوهش بیانگر این است که مولفه های بعد اجتماعی گزارشگری پایداری در قرآن و احادیث شامل 25 مولفه در ابعاد مختلف می باشد.

مجموعه های حدیثی، گنجینه های ارزشمند منابع معرفتی اندیشه اسلامی هستند، اما استفاده از این گنجینه های گران سنگ نیازمند بهره مندی از تخصص های لازم و طی مقدماتی است که یکی از آنها شناسایی آسیب های ثبت و ضبط احادیث است تا حدیث پژوه بتواند نسبت به زدودن پیامدهای نامطلوب آن در حوزه فهم حدیث اقدام نماید. وقوع «تصحیف» در این کتب به معنای تغییر یافتن غیرعمدی بخشی از حدیث به کلمه یا عبارت دیگر، یکی از آفت های راه یافته در احادیث است که تشخیص و اصلاح آن، پژوهش های مستقلی را می طلبد. در این نوشتار تلاش شده با روش توصیفی تحلیلی و مطالعه کتابخانه ای، ابتدا چیستی تصحیف و گونه های آن بیان شده و سپس با مطالعه موردی کتاب تهذیب الاحکام شیخ طوسی به عنوان یکی از مهم ترین کتب اربعه حدیثی شیعه، برخی از مصادیق وقوع تصحیف در این کتاب ارزشمند را شناسایی نموده و متن صحیح را پس از پی جویی در دیگر منابع حدیثی، معرفی نمائیم. یافته های تحقیق بیانگر آن است که دو گونه تصحیف لفظی و معنوی در این کتاب رخ داده که هر کدام انواع و مصادیق مختلفی دارد. لازم به ذکر است که ذکر مثال های متعدد از این پدیده، صرفاً جهت رفع ابهام از حدیث بوده و به هیچ عنوان ارزش والای کتاب تهذیب الاحکام و مرجعیّت علمی شیخ طوسی را خدشه دار نمی کند.