سام حجازی نیا

بافت های ناکارآمد شهری از جمله حاشیه نشینی و مسائل و مشکلات مبتلا به آنها، طی چند دهه اخیر، به عنوان یکی از ابرچالش های نظام برنامه ریزی ومدیریت شهرهای کشور مطرح شد. عدم جذب حاشیه نشینان درنظام اقتصادی و اجتماعی شهر موجب رانده شدن این افراد به نواحی غیررسمی می گردد که مستعد وقوع انواع جرائم و بزهکاری های متعدد می باشند.از جمله اهداف این پژوهش بررسی ارتباط مکان محل سکونت شهروندان نواحی پیرامونی شهر یاسوج و افزایش جرم در این سکونتگاه ها می باشد.پژوهش حاضر برحسب ماهیت، توصیفی- استنباطی و بر حسب هدف تحقیق دانش پژوهی (توسعه ای – کاربردی) است. چارچوب مکانی پژوهش و جامعه ی آماری مشتمل بر جمعیت شهر یاسوج( 134532 نفر) و سکونتگاه های پیرامونی شامل مادوان سفلی ، بلهزار و مهریان(تعداد 19908 نفر) می باشد(مرکزآمار ایران، 1395) روش برآورد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 383 نفر، روش نمونه گیری تصادفی، ابزار جمع آوری داده های بزهکارانی که دراین محدوده جغرافیایی مرتکب جرائم شهری شده اند ، از طریق پرسشنامه و کسب اطلاعات از ارگان های مرتبط صورت گرفت . به منظور روایی پرسشنامه تحقیق، از نظرات اساتید مشاور و راهنما و برای سنجش پایایی کار پیمایش از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است.یافته های پژوهش نشان می دهد بین مکان محل سکونت شهروندان نواحی پیرامونی شهر یاسوج و افزایش جرم در این سکونتگاه ها ارتباط معناداری وجود دارد و مهاجرت،فرهنگ فقر، زیرساخت های نامناسب شهری،آسیب های روانی و اجتماعی،اختلافات خانوادگی و ناموسی در میزان جرائم شهری موثر می باشند.

شهر یاسوج در سال های اخیر رشد زیادی از جنبه کالبدی و اقتصادی داشته و مهاجرپذیر بوده است، بیشترین توسعه در سکونتگاه های پیرامونی شهر یاسوج بوده و افزایش پدیده حاشیه نشینی مشهود می باشد، از طرفی امنیت شهر یاسوج را این سکونتگاه ها مورد تأثیر خود قرار داده اند. از دیگر اهداف این پژوهش شناسایی عوامل تأثیرگذار بر جرم در نواحی پیرامونی شهر یاسوج و تأثیر آن بر برنامه ریزی جرم خیزی می باشد تا از طریق مهندسی اجتماعی و توانمندسازی فرهنگی ساکنین همراه با مشارکت مردمی با رویکرد محلی نسبت به کاهش و حل جرائم شهری اقدام کرد. پژوهش حاضر برحسب ماهیت، توصیفی - استنباطی و برحسب هدف تحقیق دانش پژوهی (توسعه ای–کاربردی) است و با محور قراردادن سیاست گذاری اجتماع محور بر کاهش میزان وقوع جرایم شهری در سکونتگاه های پیرامونی شهر یاسوج به بررسی این اثرات می پردازد. یافته های این پژوهش، رابطه مستقیم با درصد بالایی را بین برنامه ریزی جرم خیزی با عوامل جرم از جمله: فقر، بی سوادی، بیکاری، مدیریت ناکارآمد، اختلافات قومی و کاهش آن ها از طریق توانمندسازی اجتماع محور با تأکید بر مهندسی اجتماعی، آگاهی بخشی، بسترسازی و ریل گذاری توسط مقامات محلی از طریق مشارکت همه جانبه ساکنین محلی را نشان می دهد.