علی مبین دهکردی

امروزه نوآوری اجتماعی به عنوان یک موضوع مهم و حیاتی در جوامع مطرح است. با این حال، مطالعه ادبیات موضوع نشان می دهد یکپارچگی چندانی میان نویسندگان مختلف وجود نداشته و طیف وسیع و گسترده ای از تفسیرها و تعریف ها در مورد آن ارائه شده است. در این شرایط، واکاوی تعریف های موجود و ارائه تعریفی واضح، روشن، یکپارچه و جامع از نوآوری اجتماعی ضرورتی اجتناب ناپذیر است که می تواند به برداشت و درک مشترک و منطقی از آن کمک نماید. برای این منظور، با مراجعه به اسناد و مدارک معتبر قابل دسترس، تعداد 100 تعریف ارائه شده مراکز علمی و تحقیقاتی معتبر و نویسندگان مختلف در مورد نوآوری اجتماعی بر اساس سه دسته کلی معیار «هدف»، «تمرکز» و «ماهیت» جمع آوری گردید. به منظور شناخت مفاهیم تشکیل دهنده، ابعاد و مؤلفه های تاثیرگذار، از روش تحلیل محتوا استفاده شد. در ادامه به منظور اعتبارسنجی مفاهیم استخراج شده، از روش پانل دلفی با حضور تعدادی از صاحب نظران و خبرگان استفاده شد. در پایان، یافته های پژوهش در قالب 7 گزاره شامل «ایده کالا و خدمات عمومی»؛ «مدلی از حکمرانی»؛ «مدلی از مدیریت سازمانی»؛ «معطوف به اهداف اجتماعی»؛ «کارآفرینی اجتماعی»؛ «تغییر نهادی»؛ و «تحول اجتماعی» برای بیان مفهوم نوآوری اجتماعی ارائه گردید.

انتقال موفق فناوری، نیازمند شناسایی اهداف صنعت موردنظر، فناوری های مورد نیاز، منابع فناورانه، روش های انتقال و عوامل موثر در آن، نحوه جذب و توسعه آن دارد و انجام هر یک از اینها نیازمند به کارگیری متخصصان مربوط است. بدون استفاده از کارشناسان متخصص در این زمینه، معمولاً انتقال فناوری موردنظر، ناقص و نامناسب و با فاصله از هدف اولیه صورت می گیرد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و اولویت بندی مولفه های موثر بر انتقال موفق نانوفناوری انجام شد. نمونه آماری در بخش کیفی ،خبرگان دانشگاهی و صنعتی نانوفناوری بودند، روش پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی بود و به روش پیمایشی انجام شد. نمونه آماری در بخش کمّی، فعالان حوزه نانوفناوری در شهر تهران بودند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده 83 تن از آن ها انتخاب شدند. ابزار بخش کیفی، مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند و ابزار بخش کمی، پرسش نامه بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS18 استفاده شد. نتایج نشان داد که عوامل دانشی، سازمانی، فناورانه، ارتباطی، آموزش نیروی انسانی و شناخت محیط فیزیکی، مهم ترین مولفه های موثر بر انتقال موفق نانوفناوری هستند. این عوامل در سازمان گیرنده و دهنده فناوری، اهمیت متفاوتی دارند. عوامل فناورانه، سازمانی، دانشی، ارتباطی، آموزش نیروی انسانی و شناخت محیط فیزیکی اولویت های اول را در سازمان گیرنده به خود اختصاص دادند و عوامل فناورانه، سازمانی، ارتباطی، دانشی، شناخت محیط فیزیکی و آموزش نیروی انسانی در سازمان دهنده دارای بیشترین اولولیت بودند.