سعید خداداد

کنترل داخلی یک سازمان شامل سیاست ها و روش هایی است که برای تامین اطمینان نسبی (منطقی) از دستیابی به هدف های سازمانی به وجود می آید. در یک ساختار پیشرفته از کنترل های داخلی، احتمال خطا و رفتار متقلبانه و غیرقانونی می تواند به حداقل برسد. مدل های موجود جهت ارزیابی کنترل های داخلی عبارت اند از: چارچوب کمیته کوزو، مدل کوبیت و چارچوب گزارش انجمن بنیاد پژوهش های حسابرسان داخلی. در این میان، شناخته شده ترین و متداول ترین چارچوب به وسیله گزارش کوزو ارایه شده است. داده های تحقیق به روش آمیخته اکتشافی جمع آوری گردید. داده های کیفی از طریق مطالعه مروری گسترده منابع معتبر در زمینه کنترل های داخلی به دست آمد و با استفاده از کدگذاری از طریق تحلیل محتوا، متغیرهای اولیه مدل شناسایی شد؛ از 483 کد اولیه 48 شاخص استخراج شد که در قالب 7 بعد، دسته بندی شدند جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان مطلع و صاحب نظر حرفه ای و دانشگاهی در حوزه کنترل های داخلی بود که با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی، تعداد 11 نفر خبره به عنوان نمونه آماری انتخاب و نظرات آن ها طی سال 1401 اخذ گردید. از بین کدهای محوری استخراج شده (بخش کیفی) مقوله تدوین کنندگان قوانین و استانداردها در 8 گزاره، ساختار مالکیت در 6 گزاره، ساختار هیات مدیره در 9 گزاره، ویژگی های حسابرس داخلی در 7 گزاره، ویژگی های شرکت در 5 گزاره، ویژگی های صنعت در 8 گزاره و ویژگی های حسابرس مستقل در 8 گزاره و در مدل قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که ویژگی های حسابرس مستقل به عنوان زیربنایی ترین عوامل در ارزیابی اثربخشی کنترل های داخلی می باشند. سپس ساختار هیات مدیره در سطح دوم ویژگی های حسابرس داخلی در سطح سوم تأثیرگذاری قرارگرفته و درنهایت، تدوین کنندگان قوانین و استانداردها، ساختار مالکیت، ویژگی های صنعت و ویژگی های شرکت به ترتیب تأثیرپذیرترین عوامل در ارزیابی اثربخش کنترل های داخلی می باشند

در بازارهای کامل سرمایه، انتظار بر این است که همه شرکت ها به آسانی به منابع خارج از شرکت دسترسی داشته باشند و تصمیمات سرمایه گذاری منحصراً مبتنی بر سودآوری مورد انتظار آینده می باشد و دسترسی به سرمایه های داخلی هیچ گونه تأثیری بر تصمیمات نداشته باشد. اما در دنیای واقعی با توجه به مکانیسم اطلاعات نامتقارن، هزینه تامین مالی با استفاده از منابع داخلی و خارجی متفاوت بوده و در این محیط ها، اطلاعات نامتقارن بین قرض دهنده و قرض گیرنده بر توانایی شرکت برای دستیابی به اعتبار و قدرت سرمایه گذاری و فعالیت اقتصادی آنها تأثیرگذار است. لذا در پژوهش حاضر به تاثیر هزینه های نمایندگی بر رابطه ساختار مالکیت و حساسیت سرمایه گذاری به جریان نقد در شرکت های عضو بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است. برای این منظور نمونه ای شامل 107 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران شامل یک دوره هفت ساله بر اساس صورت های مالی شرکت های مورد مطالعه طی سال های 1392 الی 1398 انتخاب و برای آزمون فرضیات از روش رگرسیون خطی چند متغیره با استفاده از نرم افزار EVIEWS نسخه9، استفاده گردید. نتایج حاکی از آن است هزینه های نمایندگی بر رابطه بین بین مالکیت مدیریتی و نهادی با حساسیت سرمایه گذاری به جریان نقد تاثیر معنادار و معکوسی دارد.