فروزان داوری فرد

سابقه و هدف: امروزه مشکلات مربوط به سلامت روان و اعتیاد موجب به وجود آمدن مسائل مهمی از جمله آسیب های جسمانی و اقتصادی برای قشر دانشجو شده است. هدف این مقاله تدوین الگویی برای پیش بینی سلامت روان و گرایش به مصرف مواد مخدر با توجه به نقش واسطه یی معنویت است. روش کار: پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی از نوع معادلات ساختاری است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه ی دانشجویان مشغول به تحصیل در مقطع کارشناسی دانشگاه های علمی - کاربردی شهر ایلام در سال 95-96 بود که تعداد 86 نفر از آنان با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل چک لیست جمعیت شناختی محقق ساخته، پرسش نامه ی معنویت، پرسش نامه ی سلامت روان گلدنبرگ و گرایش به اعتیاد بود. داده های به دست آمده با استفاده از روش های ضریب رگرسیون و معادلات ساختاری تحلیل شد. در این پژوهش همه ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها : نتایج پژوهش نشان داد بین سلامت روان و معنویت (05/0 P<و 2/4t=) و همچنین بین معنویت و گرایش به مصرف مواد مخدر (05/0 P<و 45/2t=) رابطه ی معنادار وجود داشت. علاوه براین، بین سلامت روان و گرایش به مصرف مواد مخدر (05/0 P<و 33/7t=) نیز رابطه ی معنادار به دست آمد؛ یعنی سلامت روان هم به طور مستقیم؛ هم به طور غیرمسقیم از طریق میانجی معنویت بر گرایش به مصرف مواد مخدر دانشجویان تأثیر دارد. نتیجه گیری: به طور کلی، معنویت به صورت جزء می تواند سلامتروان و گرایش به مصرف مواد مخدر را تبیین نماید که می توان با برگزاری کارگاه های آموزشی افزایش معنویت، میزان آن را در افراد افزایش داد. Bahamin Gh, DavariFard F, SadeghiFard Yz. Mediatory role of spirituality in mental health and tendency toward drug use. J Res Relig Health. 2018; 4(4):69- 79. DOI: https://doi.org/10.22037/jrrh.v4i4.19596

کاهش سنّ مصرف سیگار و دخانیات و آسیب های جسمانی و اجتماعی این پدیده، محقق را بر آن داشت تا پژوهش حاضر را با هدف بررسی تأثیر باورهای فراشناختی و نگرش مذهبی، بر گرایش به مصرف سیگار در نوجوانان پسر انجام دهد. مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری پژوهش شامل همه ی دانش آموزان پسر دوره ی متوسطه ی شهرستان مهران در سال تحصیلی94- 1393 است که طبق آمار آموزش و پرورش شهرستان، 502 نفر بودند. نمونه ی مورد نظر طبق فرمول کوکران، 217 نفر برآورد شد و به روش نمونه گیری خوشه یی انتخاب شد. در این پژوهش از پرسش نامه ی فراشناختی(MCQ) و پرسش نامه ی 21 سئوالی آلپورت برای سنجش نگرش مذهبی استفاده شد و برای سنجش گرایش به مصرف سیگار، از پرسش نامه ی 23 سئوالیِ ساخته ی محقق بهره برده شد. داده های به دست آمده نیز با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد بین باورهای منفی درباره ی کنترل ناپذیر بودن و خطرناک بودن نگرانی و خودآگاهی شناختی، با گرایش به مصرف سیگار، رابطه ی معکوس و معناداری وجود دارد(05/0P<). همچنین می توان گفت بین نگرش مذهبی بیرونی و نگرش مذهبی کلی، با گرایش به مصرف سیگار، رابطه ی معکوس و معناداری وجود دارد(05/0P<). همچنین نتیجه های پژوهش نشان داد که مؤلفه های باورهای فراشناختی(32/0R=) و نگرش مذهبی(35/0R=)، به ترتیب بیش ترین توانایی را در پیش بینی گرایش به مصرف سیگار در دانش آموزان دارد(05/0P<). نتیجه گیری: با توجه به اثبات تأثیر باورهای فراشناختی و نگرش مذهبی بر کاهش گرایش به مصرف سیگار در دانش آموزان، پیشنهاد می شود تقویت باورهای دینی از طریق برگزاری کلاس ها و جلسه های پرسش و پاسخ، مورد توجه قرار گیرد. همچنین برگزاری کلاس های مشاوره یی برای تقویت خودآگاهی شناختی و کاهش فکرهای منفی، به منظور کاهش گرایش به مصرف سیگار در دانش آموزان، باید در دستور کار مدارس قرار گیرد.

امروزه تنیدگی و فرسودگی شغلی، مشکلی شایع و جدی در میان افرادی است که به ویژه در شغل های خدمات انسانی مشغول به فعالیت هستند. باورهای دینی، باور به واقعی بودن جنبه های اسطوره یی، فراطبیعی یا معنوی یک دین است. بهزیستی روان شناختی مستلزم درک چالش های وجودی زندگی است. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه ی رابطه ی باورهای دینی و بهزیستی روان شناختی در میان کارکنان دانشگاه علوم پزشکی با فرسودگی شغلی بالا و پایین بوده است. مواد و روش ها: در این پژوهش، که از نوع مطالعه های همبستگی است، جامعه ی آماری، همه ی کارکنان شاغل در دانشگاه علوم پزشکی شهر ایلام(280 نفر) بود. با در نظر گرفتن شمار جامعه و استفاده از جدول مورگان، 160 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و با استفاده از پرسش نامه ی فرسودگی شغلی مسلش و جکسون، 80 نفر با فرسودگی شغلی پایین و 80 نفر با فرسودگی شغلی بالا، غربالگری شدند. سپس نمونه ها پرسش نامه های بهزیستی روان شناختی ریف و باورهای دینی(خدایاری فردی) را تکمیل کردند. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t و Z فیشر، تحلیل گردید. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمونZ فیشر نشان داد تفاوت رابطه ی باورهای دینی با بهزیستی روان شناختی و مؤلفه های آن، در نمره ی کل بهزیستی روان شناختی(08/3) و مؤلفه های پذیرش(31/2)، تسلط محیطی(3)، هدفمندی(24/3) و رابطه با دیگران(8/2)، بین افراد با فرسودگی شغلی بالا و پایین معنادار بوده است. نتیجه گیری: جزئیات پژوهش نشان داد که رابطه ی باورهای دینی با نمره ی کل بهزیستی روان شناختی و مؤلفه های پذیرش، تسلط محیطی، هدفمندی و رابطه ی با دیگران، در افراد با فرسودگی شغلی پایین، بیش تر از افراد با فرسودگی شغلی بالا است. اما بین دو گروه از نظر تفاوت رابطه ی باورهای دینی با استقلال و رشد شخصی، تفاوت معناداری مشاهده نشد.