امین روشن پور

پژوهش حاضر، مطالعه کیفی خشونت خانگی علیه زنان با استفاده از روش نظریه زمینه ای است. جمعیت مورد مطالعه زنان متاهل حاشیه نشین شهر خرم آباد می باشد. روش نمونه گیری هدفمند و نظری و ابزار گردآوری داده ها مصاحبه عمیق بود که بعد از مصاحبه با 20 نفر از این زنان، اشباع نظری حاصل شد. به منظورتحلیل داده ها از رویکرد اشتراوس و کوربین استفاده شد.یافته ها نشان می دهد زنان مورد مصاحبه طیف وسیعی ازخشونت را تجربه کرده اند.پدیده محوری این مطالعه«نگرش مردسالارانه و زنان بی پناه در برابر خشونت»؛ شرایط علی حاکم بر این پدیده،سه مقوله اعتیاد شوهر، مسائل اقتصادی، نگرش مردسالارانه؛ بسترهای حاکم بر این پدیده، مناسبات قدرت،استیلای مردان و فرودستی زنان، عدم حمایت از طرف خانواده و اطرافیان، نبود حمایت قانونی واجتماعی؛ و شرایط مداخله گر پدیده محوری نیز سه مقوله ضعف مهارت های زندگی، ازدواج اجباری و زودهنگام و دخالت اطرافیان می باشد.راهبردهای به کار گرفته شده توسط زنان در مقابل خشونت، کمک از شبکه های حمایتی- خانوادگی، تحمل و کنار آمدن، انزوا و کناره گیری و مقاومت و چاره جویی می باشد که پیامدهایی همچون مشکلات روحی- روانی، آشفتگی جو خانواده و قربانی شدن فرزندان را به همراه داشته است.

کار کودک در خیابان پدیده ای پیچیده ، چند بعدی و رو به رشد است که به عنوان یکی از مسائل اجتماعی در جامعه مطرح می باشد. مطالعه حاضر به روش ارزیابی سریع و پاسخ، در سال 99-1398 با استفاده از روش های کیفی( بحث گروهی متمرکز، مصاحبه ی عمیق) و کمی جهت گردآوری داده ها از افراد مطلع کلیدی و کودکان خیابانی اجرا شد. در بخش کیفی، با نمونه گیری هدفمند، 10 مصاحبه فردی با مطلعان کلیدی و 3 بحث گروهی با استفاده از پرسشنامه های نیمه ساختار یافته با کودکان خیابانی انجام گرفت. در بخش کمی پس از شناسایی 21 پاتوق خیابانی کار کودکان با استفاده از نمونه گیری زمان – مکان و پرسشنامه، اطلاعات 75 کودک خیابانی در پاتوق های کار کودکان جمع آوری شد. به منظور تحلیل داده ها در بخش کیفی از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. یافته ها نشان می دهد بیشتر کودکان خیابانی خرم آباد به کارهایی از جمله انواع دست فروشی( فروش آدامس، پشمک، گل، و...) شیشه پاک کردن ماشین و وزن کشی مشغول اند.کودکان خیابانی شهر خرم آباد عمدتا پسر و از نظر ترکیب ملیتی- قومیتی همگی ایرانی هستند. یافته های این مطالعه، نشان می دهد که فقر، عامل اصلی در ورود کودکان به خیابان است. علاوه بر عامل اقتصادی، عوامل دیگری همچون وضعیت نامطلوب اجتماعی- اقتصادی خانواده ها از جمله: اعتیاد سرپرست خانواده، بی سوادی و کم سوادی والدین، نگاه ابزاری به فرزند توسط والدین، عدم مهارت و بیکاری سرپرست خانواده و حاشیه نشینی نیز نقش موثری در خیابانی شدن کودکان دارد.

لوطی ها در شهر خرم آباد در حاشیه ها و محلات پایین سکونت دارند و به مشاغل و فعالیت های فرودستانه مشغول اند. فرهنگ کلیِ جامعه با به-حاشیه راندن این خرده فرهنگ از آن یک دیگریِ فرودست ساخته است که توان انطباق خود با تحولات جامعه مدرن را ندارد. پرسش این است که لوطی ها این طردشدگی اجتماعی را چگونه در متن خرده فرهنگ خود تجربه می کنند. پژوهش حاضر با اتکا به نظریه خرده فرهنگ مکتب بیرمنگام و با به کارگیری روش مردم نگاری انتقادی کوشیده است تا تجربه طرد اجتماعی نزد لوطی های شهر خرم آباد را تحلیل کند. از طریق مصاحبه فردی روایت های بیست نفر از لوطی های این شهر از تجربه طرد اجتماعی گزارش و از طریق تحلیل مضمونی تفسیر شده است. طبق روایت لوطی ها، آن ها بیش از هر چیز از روابط همسایگی، مشارکت اجتماعی، میدان های آموزشی و ورزشی و از قلمرو سبک زندگیِ مدرن طرد شده اند. و علل این طرد بسته به موقعیت می تواند اصرار بر تداوم پیشه مطربی، فقر بین نسلی، تحقیر اجتماعی، تلقی ذات گرایانه از لوطی بودن، تابوی ناپاکی، کلیشه های رایج، نداشتن اصالت عشیره ای و نوع بازنمایی رسانه ای باشد. این طردشدگی در زندگی لوطی ها واجد پیامدهای گوناگون است، از جمله فرودستی اقتصادی، منع ازدواج های برون گروهی، مهاجرت به شهرهای دیگر، سرخوردگی از پیشه نوازندگی، انزجار از فرهنگ کلیِ جامعه، کتمان هویت خویش و احساس زائد بودن. در چنین وضعیتی، لوطی ها راه چاره را در مقاومت های خرده فرهنگی می بینند،

مقدمه :زیست بزهکارانه فرایندی از مکانیسم های موجود در یک جامعه را بیان می کند که بزهکاری را به عنوان شیوه زیست و راه ممکن زندگی برای افراد رقم می زند. هدف پژوهش حاضر مطالعه بزهکاری نوجوانان مناطق حاشیه ای حاضر درکانون اصلاح و تربیت شهر خرم آباد است. روش: در این پژوهش از روش کیفی استفاده شده است. جامعه آماری بژوهش را 30 نفر از نوجوانان کانون اصلاح و تربیت شهرخرم آباد در سال 1398 تشکیل می دهند یافته های تحقیق به کمک تکنیک مصاحبه نیمه ساخت یافته گرد آوری شده اند و برای تحلیل داده ها نیز روش نظریه زمینه ای استفاده شده است. یافته ها : نتایج نشان داد؛ زیست حاشیه ای، بستر ناتوان اقتصادی، محیط تنش زای خانواده و سبک تربیتی خود رو وبی توجه از جمله بسترها وزمینه های بزهکاری دربین نوجوانان است. دوگانه شرمندگی و قدرت،برچسب بزهکارخوردن و کسب منزلت در بین همسالان بزهکار پیامدهای فردی،آسیب به اعتبار خانواده و ایجاد تنش در محیط خانواده پیامد خانوادگی، عادی شدن بزهکاری در جامعه و افزایش ترس از جرم در مناطق حاشیه از پیامدهای اجتماعی بزهکاری هستند. بحث و نتیجه گیری: بزهکاری یک فرایند است که با شیوه زیست و درک افراد ازبرخورداری در زندگی و واکنش اجتماعی به فرد بزهکار ارتباط دارد.