محمد آبیاری

هدف: هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای مطالب فصل تنظیم عصبی کتاب جدید التالیف زیست شناسی یازدهم از منظر فعال بودن یا غیرفال بودن بر اساس الگوی ویلیام رومی می باشد. روش کار: در این مطالعه واحد تحلیل، جملات و تصاویر فصل تنظیم عصبی زیست شناسی یازدهم بوده که تدوین آن از نظر اندازه فعال بودن مورد بررسی قرار گرفت. تحقیق موجود به روش تحلیل محتوای کمی و روش آماری توصیفی انجام شد. جامعه ی مورد مطالعه در این پژوهش، فصل تنظیم عصبی کتاب درسی جدیدالتألیف زیست شناسی پایه یازدهم سال تحصیلی 1401-1400 بود. نتایج: شاخص درگیری برای جملات متون فصل تنظیم عصبی در کتاب زیست شناسی پایه یازدهم در بازه ی 0/15 و برای تصاویر این متون در بازه ی 0/43 بدست آمد. باتوجه به اینکه ضریب یادگیری جملات این بخش، از 0/4 کم تر می باشد لذا مطالب تاًلیف شده به صورت فعالیت محور نبوده و با وضع مطلوب فاصله دارد. ضریب یادگیری تصاویر مربوط به این بخش بالای 0/4 است و نسبتاً فعالیت محور می باشد، لیکن انتظار می رود به صورت فعال تری تالیف شود. نتیجه گیری: نتیجه گیری کلی پژوهش نشان داد که مطالعه و بررسی کتاب های درسی می تواند ارتباط بین برخی از مشکلات یادگیری دانش آموزان با برنامه درسی را آشکار نماید و کمک کند که مفاهیم برنامه درسی به شکل مناسبی در کتاب های درسی گنجانده شوند.

هدف این پژوهش، مقایسه میزان موثر بودن روش تدریس نقشه مفهومی در مقایسه با روش تدریس سخنرانی در آموزش زیست شناسی می باشد. در این پژوهش از روش سنجش میزان یادگیری با استفاده از پرسش نامه و اخذ آزمون استفاده گردید. جامعه آماری در این مطالعه دو گروه شاهد و گروه آزمایش، دانش آموزان پسر دو کلاس دوازدهم رشته علوم تجربی شهر تبریز به تعداد 72 نفر بوده است. موضوع با روش سخنرانی برای گروه اول و روش تدریس نقشه مفهومی برای گروه دوم مورد استفاده قرار گرفت و میزان اثربخشی این دو روش در یاددهی موضوع مورد تدریس با اخذ پیش آزمون و پس آزمون، مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری Spss تجزیه و تحلیل شدند. براساس نتایج، عملکرد دانش آموزان در نمرات پس آزمون گروه آزمایش بهتر از عملکرد دانش آموزان گروه کنترل بوده، یادگیری و یادداری به دنبال تدریس به روش نقشه مفهومی، به طور معناداری بیشتر بود (005/<P ) بر اساس نتایج حاصل، تدریس به روش نقشه مفهومی علاوه بر افزایش میزان یادگیری و یادداری دانش آموزان، در ایجاد ارتباط بین مفاهیم مختلف و نظم بخشیدن به جریان منطقی مفاهیم مفید بوده است. لذا این شیوه آموزشی در یاددهی برای دبیران توصیه می گردد.

هدف از این مطالعه تحلیل محتوای مباحث زیستی کتب درسی علوم تجربی پایه ی پنجم و ششم ابتدایی از لحاظ میزان فعال بودن متن و تصاویر این مباحث با استفاده از روش ویلیام رومی می باشد. محتوای مورد نظر از نظر معیارها یا شاخص های مشخص و از پیش تعیین شده بررسی شد. روش مطالعه، تحلیل محتوا و از حیث هدف در زمره مطالعات کاربردی قرار دارد. در این مطالعه واحد تحلیل، جملات و تصاویر درنظرگرفته شده است. جامعه آماری شامل مباحث زیستی کتب تالیفی علوم تجربی پایه های پنجم و ششم ابتدایی در سال تحصیلی 1400-1399 می باشد. نتایج مطالعه حاضر بر اساس روش ویلیام رومی نشان داد که شاخص درگیری جملات متن در مباحث زیستی کتب علوم تجربی پایه های پنجم و ششم ابتدایی به ترتیب در بازه ی مناسب۸۶/۰ و۵۳/۰ و نیز شاخص درگیری تصاویر مربوط به این مباحث، به ترتیب در بازه ی مناسب ۶۳/۰ و۶۱/۰ است. نتایج مطالعه نشان می دهد که ضرایب درگیری مطالب زیستی این کتب چون به عدد 5/0 نزدیکتر و با عدد 5/1 فاصله بیشتری دارد، لذا مطالب زیستی تالیف شده این کتب به طور نسبی به صورت فعال تالیف شده است، اما با وضع مطلوب فاصله دارد.