نفیسه تقوی

هشت دهه مطالعه علمی ریتم گفتار ثابت می کند که ریتم گفتار نه تنها بخش مهمی از موسیقی و شعر است، بلکه به موضوعی چالش برانگیز در همه شاخه های زبان شناسی تبدیل شده است. مطالعه آکوستیک ریتم گفتار، نتایج کاربردی در موضوعات مختلف از جمله شناسایی گوینده را ارائه داده است. از طرف دیگر برخی از مطالعات نشان می دهند که ریتم گفتار بین زبان ها، گویش ها و گویندگان بسیار متغیر است.این تحقیقات نشان دادند که تنوعات میان گوینده در ریتم گفتار به تمایزات زبانی در جمله ها بستگی دارد. در این پژوهش علاوه بر بررسی طبقه ریتم گونه قشقایی به بررسی تأثیر هر جمله در ویژگی های ریتمیک این گونه زبانی پرداخته می شود. بدین منظور، همبسته های آکوستیکی ریتم گفتار گونه قشقایی در یک متن خوانشی با محاسبه سنجه های مختلف دیرش فواصل آوایی بررسی می شوند. این فواصل آوایی شامل فواصل واحدهای زبانی، فواصل همخوان و واکه، فواصل همخوانی و واکه ای، فواصل واک داری و بی واکی، فواصل هجایی و فواصل قله هجا می باشند. همچنین به منظور مطالعه تأثیر هر جمله در ویژگی های ریتمیک این گونه زبانی، تغییرپذیری ریتم میان جمله داده های این تحقیق بررسی می شوند. نتایج نشان می دهد که جایگاه ریتم گونه قشقایی در میانه پیوستار ریتم زبان ها نزدیک به زبان های هجا زمانی قرار دارد ولی در مقایسه با زبان فارسی به زبان های تکیه زمانی نزدیک تر است. نتایج بررسی سنجه های مختلف دیرش ریتم در فواصل مختلف آوایی حاکی از آن است که همبسته های تغییرپذیری دوتایی هجایی nPVI-Syl))، انحراف معیار نرمال شده فواصل همخوانی (VarcoC) و سرعت هجا (rateSyl) به ترتیب قوی ترین سنجه ها در نشان دادن تمایزات میان جمله در گونه قشقایی هستند.

یکی از ویژگی های ریتم گفتار تغییرپذیری دیرش سطوح مختلف فواصل آوایی، ازجمله فواصل واحدهای زبانی، فواصل همخوان و واکه، فواصل همخوانی و واکه ای، فواصل واک داری و بی واکی، فواصل هجایی و فواصل قله هجا است. محاسبه تغییرپذیری دیرش برخی از این فواصل، ازجمله فواصل همخوان و واکه و فواصل همخوانی و واکه ای، طبقه بندی زبان ها را براساس ریتم آنها مشخص می کند. علاوه بر این، تجارب روزمره ما نشان می دهد که در مواقعی شناسایی گوینده تنها از طریق صدای آن فرد امکان پذیر است. ویژگی های زنجیری و زبرزنجیری ریتم گفتار ازجمله مواردی هستند که در شناسایی گوینده می توان از آنها استفاده کرد. . در این مطالعه، همبسته های آکوستیکی ریتم گفتار زبان فارسی در یک متن خوانشی با محاسبه سنجه های مختلف دیرش فواصل ذکرشده بررسی می شوند. همچنین، به منظور یافتن بهترین سنجه ریتم شناسایی گوینده، تغییرپذیری ریتم میان گوینده داده های این پژوهش بررسی می شوند. نتایج به دست آمده از داده های این پژوهش، نظریه هجا زمانی بودن زبان فارسی را تأیید می کند. علاوه بر این، نتایج بررسی ویژگی های زنجیری و زبرزنجیری ریتم داده های پژوهش حاضر حاکی از تغییرپذیری معنی دار میان گوینده گویشوران زبان فارسی است که از میان آنها سنجه مربوط به تغییرپذیری دوتایی فواصل همخوانی-واکه ای  (nPVI_CV) و بعد از آن، سرعت هجا و درصد واکه ای بودن متغیرهای قوی تری برای نشان دادن تمایزات میان گوینده هستند.