سهیلا رسالت

پژوهش حاضر با هدف تحلیل گفتمان انقلاب اسلامی با تأکید بر ارزش های مقاومت، ایثار و شهادت در برنامه های رسانه ملی با استفاده از روش تحقیق ترکیبی انجام شده است. بخش کیفی با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون با روش نمونه گیری هدفمند و تا اشباع نظری ادامه یافت. نمونه آماری شامل 15 نفر از استادان حوزه ارتباطات و فعالان رسانه ای بود. در بخش کمّی از تکنیک تحلیل محتوای کمی استفاده و نمونه آماری شامل محتوای مرتبط با فرهنگ مقاومت، ایثار و شهادت در شبکه های یک و دو رسانه ملی از 31 شهریور تا 6 مهر سال 1400 بود. در بخش کیفی، ضمن بررسی وضع مطلوب، یافته های پژوهش بیانگر آن است که مواردی همچون  فرهنگ سازی و ارتقا سطح آگاهی ها و باورهای دینی مردم در طول سال از طریق برنامه های گوناگون، مصاحبه با صاحب نظران و کارشناسان به منظور تبیین مفاهیم سه گانه فوق از منظر علمی و تخصصی، لزوم تعامل سازنده رسانه ملی با نهادهای دانشگاهی و پژوهشی در این حوزه ها، استفاده از ایده های متخصصان و صاحب نظران حوزه دین و معرفی شهدا و ایثارگران به عنوان نمونه های راستین برای جوانان در برنامه های رسانه ملی می بایدمورد توجه قرار گیرد. در بخش کمّی نتایج تحلیل گفتمان نشان داد که در حوزه فرهنگ استکبارستیزی، مستضعفین محور مبارزه با استکبار جهانی می باشند. همچنین در روحیه جهادی سه مؤلفه ایثار، توکل و اخلاص، در هویت دینی دو مؤلفه عاطفی و شناختی و در بخش هویت ملی سه مؤلفه فرهنگی، سیاسی و جغرافیایی بیشترین سهم را در به خود اختصاص داده اند.

مطالعه حاضر در صدد بازنمایی گفتمان انقلاب اسلامی در رسانه ملی بوده است. روش تحقیق آمیخته با استفاده رویکردهای کمی و کیفی است. جامعه آماری در بخش کیفی متشکل از اساتید حوزه ارتباطات و همچنین فعالان رسانه ای و در بخش کمی نیز شامل کلیه مطالب و محتوای مرتبط در شبکه های یک ،دو افق رسانه ملی از شش ماه اول سال 1400 است. در بخش کیفی، از روش نمونه گیری در دسترس و در بخش کمی از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. همچنین از روش های تحلیل مضمون و تحلیل محتوای کمی برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی و کمی استفاده شد. در بخش کیفی، یافته های پژوهش بیانگرآن است که فرهنگ سازی و ارتقاء سطح آگاهی ها و باورهای دینی مردم در طول سال ازطریق برنامه های گوناگون، مصاحبه با صاحبنظران و کارشناسان به منظور تبیین مفهوم شهادت از منظرعلمی و تخصصی، لزوم تعامل سازنده رسانه ملی با نهادهای دانشگاهی و پژوهشی در حوزه فرهنگ شهادت، استفاده ازایده های متخصصان و صاحبنظران حوزه دین، معرفی شهداء و ایثارگران به عنوان الگوهای راستین برای جوانان به منظور دستیابی به وضع مطلوب فرهنگ مقاومت، ایثار و شهادت در برنامه های رسانه ملی میبایست مورد توجه قرار گیرند. دربخش کمی نیز یافته ها نشان دهنده آن است که مبارزه با تمام قوا علیه استکبار جهانی، مستضعفین محورمبارزه با استکبار جهانی و مبارزه تا نابودی کامل استکبار جهانی از مهمترین مولفه های فرهنگ استکبارستیزی به شمار می آیند.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقش و جایگاه فعالان زن حوزه رسانه در اشاعه و ترویج فرهنگ ایثار انجام شده است. روش تحقیق مبتنی بر فن تحلیل محتوای کمی است و جامعه آماری شامل کلیه پست ها و مطالب ارائه شده توسط فعالان زن حوزه رسانه در زمینه ایثار و شهادت در شبکه اجتماعی اینستاگرام در نیمه نخست سال 1399 است. با توجه به محدودیت جامعه آماری، از روش تمام شمار استفاده شده و از این رو کلیه مطالب و محتوای مطرح شده در حوزه فرهنگ ایثار در پست های ارائه شده توسط فعالان زن حوزه رسانه به عنوان نمونه آماری مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های آماری بیانگر آن است که بین نوع مطالب و محتوای ارائه شده توسط فعالان زن حوزه رسانه در خصوص فرهنگ ایثار و میزان استقبال کاربران از این مطالب ارتباط معناداری وجود دارد. در این راستا، بین نوع متن (ساده، شعر، نقل قول و...) و میزان استقبال کاربران رابطه معناداری مشاهده می شود. علاوه بر این، نوع تصویر ارائه شده (عکس، فیلم، کلیپ و ...) و استقبال کاربران رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین هشتگ های استفاده شده در این پست ها و میزان استقبال کاربران ارتباط معناداری مشاهده می شود. در مجموع، به عنوان یک دستاورد کلی از پژوهش حاضر می توان گفت که محتوا و مطالب ارائه شده توسط فعالان زن حوزه رسانه قادر است زمینه های توجه و نگرش کاربران در خصوص فرهنگ ایثار را فراهم نماید و در نتیجه بر ترویج این فرهنگ در جامعه اثرگذار باشد.