مصطفی معصومی

زمینه و هدف : آموزش در حوزه ترافیک و حمل ونقل، مهم ترین اصل در میان سایر اصول (اجرای مقررات، مهندسی ترافیک و شرایط محیطی) محسوب می شود؛ بنابراین اولین گام در راستای بهبود عملکرد و رفتار ترافیکی شهروندان، شناسایی صحیح و دقیق نیازهای آموزشی است. هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی نیازهای آموزشی شهروندان شهر ایلام در راستای ارتقای فرهنگ ترافیک است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت کلی از نوع آمیخته است که در چارچوب مراحل کیفی و کمّی اجرا شد. در مرحله کیفی برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا و در مرحله کمّی از روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. مصاحبه نیمه ساختاریافته به عنوان ابزار پژوهش در مرحله کیفی به کار رفت و با روش نمونه گیری هدفمند ۱۵ نفر از رؤسا و مدیران پلیس راهور و راه، سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای کشور و استان ایلام به عنوان افراد مشارکت کننده انتخاب شد. یافته های مرحله مطالعه کیفی مبنای طراحی پرسش نامه به عنوان ابزار گردآوری داده در مرحله کمّی قرار گرفت؛ در این مرحله از ۴۸ نفر از کارشناسان و مسئولان مرتبط با آموزش فرهنگ ترافیک پرسشگری به عمل آمد. یافته ها : پنج شاخص شامل، آموزش قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی، آموزش عبور و مرور ایمن، آموزش شیوه صحیح و ایمن استفاده از وسایل نقلیه عمومی، آموزش علائم و تجهیزات رانندگی، آموزش استفاده صحیح و ایمن از وسایل نقلیه شخصی به عنوان نیازهای آموزشی شهروندان در راستای ارتقای فرهنگ ترافیک شناسایی شد.  نتایج: نتایج نشان از ای ن دارد که تمامی مؤلفه های شناسایی شده محتوای برنامه های آموزشی بیش ترین تأثیر را در بهبود رفت ار ترافیکی دارد. همچنین نتایج نشان داد «آموزش استفاده صحیح و ایمن از وسایل نقلیه شخصی» در اولویت اول و «آموزش شیوه صحیح و ایمن استفاده از وسایل نقلیه عمومی» در اولویت آخر نیازهای آموزشی قرار دارد.