راضیه خواجه نژاد

هدف : مقاله پیش رو بر آن است تا با رویکردی توصیفی تحلیلی و با استفاده از داده های خام و دو درصد سرشماری سال 1395، وضعیت جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی خانوارهای زن سرپرست در ایران را مورد بررسی قرار دهد. روش : این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش بررسی، توصیفی _ تحلیلی است که در آن به تجزیه و تحلیل داده ها به صورت مقطعی پرداخته شده است. منابع داده ها شامل داده های خام دو درصد سرشماری سال 1395 است که توسط مرکز آمار ایران گردآوری شده. آزمون های مجذور خی دو در مورد ارتباط متغیرها با جنسیت سرپرست خانوار انجام شد. درنهایت، داده ها با استفاده از مدل رگرسیونی لوجیت تحلیل شدند. یافته ها : نتایج نشان داد که نسبت زنان سرپرست خانوار در کشور طی دو دهه اخیر افزایش 3/4 درصدی داشته است. استان های سیستان بلوچستان و کردستان به ترتیب بیشترین و کمترین درصد زنان سرپرست خانوار را دارند. این افزایش برای خانوارهای تک نفره زن سرپرست نیز بوده است. بیشترین درصد این خانوار در استان خراسان جنوبی و کمترین آن در استان کهگیلویه و بویراحمد بوده اند. بیش از 27 درصد خانوارهای زن سرپرست، هیچ فرد باسوادی در خانوار خود نداشته اند. همچنین86 درصد زنان سرپرست بیکار و 14 درصد آن ها شاغل بودند که در مقایسه با مردان سرپرست خانوار، شکاف گسترده ای بین این دودسته از خانوارها وجود دارد.

امروزه ابعاد متفاوتی از رفتار های انسانی در بستر های متفاوت شهری مورد مطالعه قرار می گیرد. یکی از این ابعاد و مؤلفه ها، رفتار باروری است. رفتار باروری نه تنها بین شهر ها بلکه در درون یک شهر در بین محله ها و مناطق مختلف آن متفاوت است. هدف از این مقاله بررسی و تحلیل تفاوت های منطقه ای و محله ای باروری در کلان شهر تهران است. روش مطالعه تحلیل ثانویه داده های سرشماری 1390 و واحد تحلیل محله های شهر تهران است. نتایج بیانگر نقش بستر محله ای و فرهنگی در شکل گیری رفتار باروری است و تفاوت های معناداری در سطح باروری محله های مختلف شهر تهران(از 1/9 تا 3/4 فرزند) مشاهده شد. نتایج آزمون تحلیل چندمتغیری نشان داد رابطه منفی بین کیفیت و وضعیت اقتصادی اجتماعی محله با باروری وجود دارد. ترکیب اقتصادی اجتماعی محله ، با کنترل سایر متغیرها، همچنان تأثیر معناداری بر تفاوت ها و نوسانات محله ای باروری دارد. از این رو، رفتار های باروری نه تنها تحت تأثیر مشخصه های فردی است، بلکه به شدت از ساختار و وضعیت متفاوت محله ها و هنجار های فرهنگی آنها تأثیر می پذیرد.