شاهرخ قاسمی

 یکی از ابعاد مهم اصلاح نظام اداری و بهبود مدیریت، انتخاب و انتصاب مدیران شایسته مبتنی بر اصول عملی و وجود معیارهای عینی و شفاف است که این مهم در بند های 3 و 4 سیاست های کلی نظام اداری ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری نیز مورد تأکید قرار گرفته است. بر این اساس، ضروری است عوامل و شاخص های اثرگذار بر تحقق یا عدم تحقق شایسته سالاری، ازجمله عوامل سیاسی و غیرسیاسی، مورد توجه جدی قرار گیرد و شفاف شود؛ ولی درعمل نتایج بسیاری از پژوهش ها نشان می دهد تأثیر عوامل سیاسی در انتخاب افراد، به نادیده انگاشته شدن تمایل دارد. از این رو مسئله پژوهش بررسی نقش، اثرگذاری و اثرپذیری عوامل سیاسی در انتخاب مدیران حوزه مورد مطالعه (شرکت ملی نفت ایران) در راستای تسهیل عملیاتی کردن سیاست های کلی نظام اداری است. بنابراین هدف اصلى پژوهش ارائه مدل از طریق تعیین روابط بین مؤلفه هاست که بدین منظور در بررسی پیشینه، اجزای مدل شناسایی شد. رویکرد پژوهش، کمّی و نوع آن از نظر هدف مطالعه، کاربردی و روش پژوهش توصیفی پیمایشی است. نتایج پژوهش، پس از اولویت بندی مؤلفه ها با مدل سازی ساختاری تفسیری توسط دوازده نفر از خبرگان، نشان داد سیاست های کلی برنامه توسعه کشور در صنعت نفت، عوامل فرهنگی اجتماعی و عوامل اقتصادی، به عنوان زمینه سازترین مؤلفه ها و مداخله گرهای سیاسی درون سازمانی و برون سازمانی، در دسته اثرپذیرترین مؤلفه ها قرار دارد . با استفاده از تحلیل میک مک، نوع، میزان نفوذ و وابستگی مؤلفه ها، به ویژه مؤلفه های سیاسی، نیز مشخص شد که بر این اساس، عوامل سیاسی در دسته متغیرهای پیوندی قرار گرفت. در انتها نیز به نوآوری، محدودیت ها و پیشنهاد های پژوهش پرداخته شد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی مؤلفه اخلاق حرفه ای مدیران شرکت نفت ملی ایران بر مبنای الگوی تراز جهانی از حیث روش شناسی، کاربردی و بر اساس ماهیت روش، توصیفی و در دسته تحقیق پیمایشی است. جامعه آماری 440 نفر از مدیران شرکت ملی نفت بودند که بر اساس فرمول کوکران 242 انتخاب شدند. به دلیل شیوع ویروس کرونا تعداد 156 پرسشنامه کامل عودت و تحلیل شد. روایی ابزار پژوهش با نظر 8 نفر از صاحب نظران حوزه نفت مورد تأیید قرار گرفت. بر اساس آزمون آلفای کرونباخ، ضریب پایایی پرسشنامه 91/0 برآورد شد. نتایج نشان داد که به ترتیب گویه های شیوه های عملیاتی عادلانه (مسئولیت اجتماعی)، صلح در محیط کار و تقویت و گسترش رعایت موازین اخلاقی دارای بیشترین میانگین و گویه های توجه به محیط زیست، مهارت شناخت تعارض و حل تعارض و پایبندی به قوانین مالیاتی، ضوابط بودجه بندی، قانون بودجه کمترین میانگین را به خود اختصاص دادند.

با عنایت به اهمیت توسعه منابع انسانی خصوصا توسعه مدیران بعنوان کلید توسعه کشور، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگویی برای توسعه مدیران شرکت ملی نفت ایران صورت گرفته است. در تحقیق از روش آمیخته استفاده شده است. در بخش کیفی با بهره گیری از روش دلفی و نمونه گیری هدفمند با 15 نفر از مدیران ارشد شرکت ملی نفت ایران مصاحبه ای نیمه ساختار یافته در جهت ساخت پرسشنامه صورت گرفت که تحلیل مضمون و کدگذاری در نرم افزار مکس کیودا صورت گرفت. در بخش کمی پس از جمع آوری اطلاعات 156 پرسشنامه از قلمرو مکانی تمامی واحدهای آموزش و توسعه در شرکت ملی نفت ایران، برای تایید و آزمون مدل مفهومی از تحلیل عاملی تاییدی از نرم افزار SPSS و LISREL استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد در بین ابعاد توسعه مدیران تراز جهانی، بعد فردی بالاترین همبستگی را با متغیر مکنون داشته و اختلاف معنی داری را با سطح مطلوب شاهد نیستیم بعد از آن بعد گروهی اختلاف کمتری با سطح مطلوب دارد اما در ابعاد سازمانی با تراز جهانی اختلاف معنی داری را شاهد هستیم. با عنایت به اهمیت توسعه منابع انسانی خصوصا توسعه مدیران بعنوان کلید توسعه کشور، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگویی برای توسعه مدیران شرکت ملی نفت ایران صورت گرفته است. در تحقیق از روش آمیخته استفاده شده است.در بخش کیفی با بهره گیری از روش دلفی و نمونه گیری هدفمند با 15 نفر از مدیران ارشد شرکت ملی نفت ایران مصاحبه ای نیمه ساختار یافته صورت گرفت

هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی برای انتخاب مدیران شرکت های دولتی از طریق مشخص کردن ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های سیاسی و غیرسیاسی اثرگذار بر آن بود. در این پژوهش از روش تحقیق آمیخته اکتشافی با استفاده از رویکرد فراترکیب ودلفی استفاده شد . جامعه آماری بخش کیفی شامل 46 مقاله از 761 مقاله مرتبط مربوط به بازه زمانی2007 تا 2019 بود که با مرور نظام مند، انتخاب و با تحلیل محتوا کدگذاری شد. در مرحله کمی به منظور بومی سازی مدل، روش دلفی با 18 نفرخبره به کار گرفته شد. در نهایت عوامل موثر بر انتخاب مدیران در قالب هفت بُعد، 20 مؤلفه و 101 شاخص طبقه بندی شد. نتایج پژوهش نشان داد که علاوه بر عوامل غیرسیاسی، مداخله گرهای سیاسی درون سازمانی( مهارت های سیاسی، شبکه های حمایتی درون سازمانی، ائتلاف های درون سازمانی، سیاست زدگی، سابقه فعالیت سیاسی، رﻓﺘﺎرﻫ ﺎی ﺳیﺎﺳی، ادراک کﺎرکﻨ ﺎن از سیاست، اراده سیاسی و ملاحظات سیاسی ) و مداخله گرهای سیاسی برون سازمانی ( اکولوژی سیاسی، فشارهای سیاسی گروه ها، قوم ها و احزاب، شبکه های حمایتی برون سازمانی، تغییرات ریاست جمهوری و نفوذ مقامات دستگاه های حکومتی ) در انتخاب مدیران مؤثر است.