خدیجه صفرنواده

هدف از این مقاله، تحلیل برنامه درسی کارورزی رشته زبان و ادبیات فارسی با درنظر گرفتن مهارت نومعلمان در طراحی های آموزشی نگارش است. برای رسیدن به مقصود، از روش پژوهش کیفی با ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و متن گزارش های کارورزان استفاده شد. نمونه گیری به صورت هدفمند بود. شرکت کنندگان، 8 نفر از نومعلمان دختر (دانشجویان ورودی سال 91 و 92 مرکز آموزش عالی شهید باهنر دانشگاه فرهنگیان تهران) بودند. ابتدا متن مصاحبه ها، پیاده و داده ها استخراج شد؛ از گزارش کارورزان نیز داده ها خارج گردید. سپس مجموعه اطلاعات، با روش تحلیل محتوای مضمونی بررسی شدند. یافته های گردآوری شده از منابع اطلاع رسان، به گونه ای در نظر گرفته شد که در سطح محتوا و سطح مهارت های حرفه ای و در ترکیب این دو سطح، قابل تفکیک باشند. نتایج این پژوهش نشان داد دانشجویان زبان و ادبیات فارسی، در دوره کارورزی توجه و علاقه اندکی به طراحی موضوع نگارش داشتند. همچنین آنها در طول دوره کارورزی، در طراحی های آموزشی مبحث نگارش، کاملاً به شایستگی های لازم نرسیدند. دلایل مختلفی برای آن می توان ذکر کرد. در برنامه درسی رشته: کاربردی نبودن برخی واحدهای درسی، ناهماهنگی فرآیند درسی با دروس آموزشی مدارس و نامناسب بودن شیوه و راهبرد آموزشی دروس. در برنامه درسی کارورزی: نارسایی فعالیت های آموزشی، نپرداختن به دانش ها و روش های متناسب با تدریس این موضوع درسی و در طراحی آموزشی مباحث نگارشی: ضعف در سازماندهی مراحل طراحی، عدم تسلط دانشجو برتلفیق دانش محتوایی و مهارت تدریس، کم توجهی دانشجویان به طراحی و اختصاص زمانی کوتاه برای شناخت مسایل حوزه نگارش می باشد.

هدف از این پژوهش، نقش طراحی آموزشی، بر توسعه حرفه ای کارورزان رشته زبان و ادبیات فارسی است. برای رسیدن به مقصود، از رویکرد پژوهش کیفی و روش مطالعه موردی، با ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و متن گزارش کارورزان استفاده شد. نمونه گیری به روش هدفمند بود. مشارکت کنندگان، هشت نفر از دانشجویان دختر ورودی سال های 91 و 92 مرکز آموزش عالی شهید باهنر دانشگاه فرهنگیان بودند. اطلاعات به دست آمده، پس از پیاده سازی، با روش «تحلیل محتوای مضمونی» تحلیل شدند. نتایج نشان داد طراحی های آموزشی از نظر محتوا، در افزایش سطح کیفی محتوایی موضوعات زبانی، ادبی و نگارش، و بالابردن میزان توانایی دانش آموزان در بازشناسی مفاهیم، مؤثر بودند؛ همچنین، از لحاظ مهارت های حرفه ای، با کاربست بهینه شیوه های آموزشی، انتخاب رسانه متناسب، نوآوری در تکالیف و انگیزه بخشی در فرآیند آموزشی مناسب با موضوعات رشته، در طراحی ها، بر افزایش کیفیت اجراهای آموزشی دانشجویان تأثیر گذاشتند؛ اما برای کسب شایستگی در محتوای آموزشی، در زمینه تلفیق محتوا و مهارت های حرفه ای، به دلیل عدم تطابق طرح ها با اجراها، دانشجویان ضعف هایی در طراحی آموزشی دارند. در مجموع، پژوهش نشان می دهد کارورزان رشته زبان و ادبیات فارسی در طراحی آموزشی باید از فرصت های بیش تری برای آمیختن محتوا و مهارت های حرفه ای بهره ببرند؛ زیرا در بخش برنامه ریزی و اجرا، نیازمند کفایت و مهارت های بالاتری برای رسیدن به شایستگی های حرفه ای هستند.