مهدی کوشا

آموزش زبان خارجی بخش اصلی سیستم آموزشی همه کشورهای جهان به ویژه در عصر ارتباطات است. شکی نیست که زبان انگلیسی در دهکده جهانی، زبان میانجی [1] است. به دلیل درک نقش و اهمیت زبانهای خارجی در زمینه دفاع و همکاری نظامی با سایرکشورهای جهان، این پژوهش به بررسی وضعیت آموزش زبان انگلیسی 4 (ELT) در دانشگاه های نظامی می پردازد. بدین منظور، 12 نفر از فرماندهان ارشد ارتش ج.ا. ایران با مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا آشنا با مسائل آموزشی، مقدورات، محدودیت ها موانع و چالش های موجود و فراروی دانشگاه های نظامی در یک مصاحبه نیمه ساختار یافته به سؤالاتی در مورد وضعیت، نقش، اهمیت و ضرورت آموزش زبان انگلیسی در دانشگاه های نظامی ایران و اقداماتی که می بایستی از جانب فرماندهان ارشد در خصوص بهبود، توسعه و ارتقاء کیفیت آموزش زبان انگلیسی در این دانشگاه ها صورت گیرد پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده های کیفی بدست آمده از مصاحبه ها براساس"تحلیل محتوا 5 " نشان داد وضعیت برنامه آموزش زبان در دانشگاه های نظامی در برخی جنبه ها نسبتاً موفق است ولی تا رسیدن به وضعیت مطلوب هنوز فاصله دارد و برای استاندرسازی و بهبود کیفیت آموزش مبتنی بر سیاست گذاری های کلان آموزشی نیاز به توسعه برنامه ای راهبردی، منسجم و هدفدار و فراهم نمودن مجموعه ای از شرایط است. شش مقوله ی استخراج شده عبارتند از زبان ارتباطات حرفه ای، زبان میانجی نظامی، توانش بین فرهنگی نظامی، فعالیت های همکوشانه، سیاست گذاری آموزش زبان انگلیسی در نیروهای مسلح، و بهبود کیفیت آموزش زبان انگلیسی در دانشگاه نظامی که هر کدام با توجه به نظریات مطرح در آموزش زبان بحث و بررسی شدند  

سطح سواد ارزیابی مدرسین ایرانی آموزش زبان انگلیسی و مدرسین زبان انگلیسی رشته های خاص از نظر میزان تطابق آنان مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس روش تحقیق ترکیبی-اکتشافی، 80 مدرس دانشگاهی به پرسشنامه سواد ارزیابی پاسخ و گروهی از آنها در یک مصاحبه باز نیمه ساختاری مشارکت جستند. تجزیه و تحلیل کمی و کیفی دادههای حاصله موید این است که که اولاً مدرسین ایرانی زبان انگلیسی و مدرسین ایرانی زبان تخصصی دانشگاهی از سطح سواد ارزیابی قابل قبولی برخوردار نبوده و ثانیاً تفاوت معنیداری در سطوح سواد آنها در خصوص 9 زیرمجموعه سنجه سواد ارزیابی وجود دارد. اگرچه مدرسین ایرانی زبان انگلیسی در مقایسه با مدرسین زبان تخصصی نیز بودند از سطح سواد ارزیابی بالاتری برخوردار هستند، لیکن هر دو گروه مورد مطالعه از ضعف چشمگیری در این حوزه رنج می برند که نه تنها نشاندهنده ضعف برنامههای آموزشی و تربیتی مدرسین زبان انگلیسی در حوزههایی مانند آزمونهای زبانی و ارزیابی است، بلکه بیانگر  احتیاط جدی و حتی امتناع متخصصین رشته ای در تدریس زبان تخصصی می باشد