رجبعلی محمدزاده

زمینه: اضطراب تحصیلی در نوجوانان موضوع پژوهش های بسیاری بوده است و اثربخشی آموزش ها و درمان های مختلفی تاکنون بر روی این پدیده مورد بررسی قرار گرفته است ولی تاکنون هیچ مطالعه ای به بررسی مقایسه ای اثربخشی توانمندی سازی کارکردهای اجرایی و آموزش مهارت های نظم جویی هیجان بر اضطراب تحصیلی در نوجوانان دختر نپرداخته است. هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی آموزش توانمندسازی کارکردهای اجرایی وآموزش مهارت های تنظیم هیجان بر اضطراب تحصیلی نوجوانان مراجعه کننده به مرکز مشاوره بنیاد شهید و امور ایثارگران شهر بابل بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه نامعادل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی نوجوانان دختر 15 تا 16 ساله مراجعه کننده به مرکز مشاوره بنیاد شهید و امور ایثارگران شهر بابل در سال تحصیلی 1402-1401 بود. از بین جامعه آماری تعداد 45 نفر به صورت در دسترس با توجه به معیارهای ورود به پژوهش انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش 15 نفره و یک گروه گواه 15 نفره جایگزین شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه اضطراب تحصیلی (آلبرت و هابر، 1960) استفاده شد. خلاصه جلسات آموزش توانمندسازی کارکردهای اجرایی برگرفته از (بارکلی، 1997) در 10 جلسه 60 دقیقه ای و خلاصه جلسات آموزش مهارت های نظم جویی هیجان برگرفته از گراس (2007) در 10 جلسه 90 دقیقه ای بر روی گروه های آزمایش انجام شد و برای گروه گواه مداخله ای صورت نگرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر در نرم افزار SPSS-18 استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که آموزش توانمندسازی کارکردهای اجرایی و آموزش مهارت های نظم جویی هیجان بر اضطراب تحصیلی اثر دارد. آموزش توانمندسازی کارکردهای اجرایی بر اضطراب تحصیلی اثربخش تر از آموزش مهارت های نظم جویی هیجان بود (05/0 >P). نتیجه گیری: باتوجه به نتایج مبنی بر اثربخشی آموزش توانمندسازی کارکردهای اجرایی بر مهارت های اضطراب تحصیلی پیشنهاد می گردد که معلمان با تأکید بر روش تدریس فعال و درگیر کردن دانش آموزان در فعالیت های درسی و دادن تکالیف چالش انگیز به دانش آموزان در جهت ارتقاٌ کارکردهای اجرایی بتوانند اضطراب تحصیلی را تعدیل نمایند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی با گرایش به مصرف مواد مخدر در دانش آموزان انجام گرفت. پژوهش حاضر از نوع همبستگی و با استفاده از روش آماری مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان متوسطه دوم شهر نوردر سال تحصیلی 1401-1400 بودند؛ و نمونه پژوهش شامل 250 نفر که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند. ایزارپرسشنامه هایی که جهت جمع آوری اطلاعات از گروه نمونه در نظر گرفته شدند عبارت بودند از: پرسشنامه گرایش به مصرف مواد(IAPS)، پرسشنامه نیازهای بنیادین روان شناختی (BSNQ؛ گاردیا، دسی و رایان، 2000)، مقیاس کنترل هیجانی (ECQ2) راجر و نشوور (1987). برای تحلیل آماری داده ها از همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلات ساختاری(SEM) استفاده شد. نتایج نشان داد نیازهای اساسی روانشناختی هم به طور مستقیم و هم غیر مستقیم از طریق کنترل هیجانی بر گرایش به مصرف مواد مخدر اثر دارد. بطور کلی با توجه به نتایج می توان گفت که کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی با گرایش به مصرف مواد مخدر در دانش آموزان نقش واسطه ای دارد.

وضعیت آموزشی از جمله جنبه های کلیدی زندگی فرزندان طلاق است که تحت تأثیر طلاق والدین می تواند مسیرهای متفاوتی را پیش بگیرد؛ بر این اساس مطالعه وضعیت آموزشی فرزندان طلاق در بزرگسالی اهمیت پیدا می کند. با درک این مهم،  پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت آموزشی فرزندان طلاق در بزرگسالی انجام شد. این پژوهش از نوع مطالعات کیفی است که از نظریه داده بنیاد استفاده شده است. مشارکت-کنندگان شامل فرزندان طلاق شهر تهران بودند که 10 سال از طلاق والدینشان گذشته بود و از طریق روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 18 نفر به عنوان مطلعان کلیدی انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه نیمه-ساختاریافته گردآوری شد. اعتبار و روایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و کدگذاری مجدد توسط خبرگان به دست آمد. داده ها به وسیله کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که وضعیت آموزشی فرزندان طلاق در دو بعد موتور محرک در پیشرفت و انگیزه تحصیل دارای شاخص های مثبت و منفی است.

زمینه و هدف: طلاق از مهمترین پدیده های حیات انسانی به شمار می آید که نه تنها تعادل روانی زوجین، بلکه تعادل روانی فرزندان را نیز بهم می ریزد. بر این اساس مطالعه وضعیت روانشناختی فرزندان طلاق در بزرگسالی اهمیت پیدا می کند، با درک این مهم پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت روانشناختی فرزندان طلاق در بزرگسالی انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش از نوع مطالعات کیفی است که از نظریه داده بنیاد استفاده شده است. مشارکت کنندگان شامل فرزندان طلاق شهر تهران که 10 سال از طلاق والدینشان گذشته بود، که از طریق روش نمونه گیری هدفمند تعداد 18 نفر بعنوان مطلعین کلیدی انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته گردآوری شد. اعتبار و روایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و کدگذاری مجدد توسط خبرگان به دست آمد. یافته ها: داده ها بوسیله کد گذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شدند کدهای گزینشی نشان داد دو بعد را نشان داد که بعد مثبت کودکی همراهی و همدلی با والد سرپرست، حمایت و پشت گرمی والد سرپرست، رهایی و رضایت والد سرپرس تبود؛ روی دیگر این بعد در برگیرنده شاخص های منفی همچون از دست دادن خانواده، ترس از بازگویی حقیقت به خاطر قضاوت مردم فرزندان پس از وقوع طلاق بود. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان داد که وضعیت روانشناختی فرزندان طلاق در دو بعد کودکی و بزرگسالی دارای شاخص های مثبت و منفی است.

زمینه: نوجوانی همراه با تحولات رشدی، بیولوژیکی، روانشناختی و رفتاری همراه است. بروز مشکلات هیجانی و ناتوانی در کنترل هیجانات ممکن است نوجوان را نسبت به رفتارهای پرخطر مانند سوء مصرف مواد آسیب پذیر نماید. افراد مستعد گرایش بیشتری به مصرف مواد دارند و با این مشغولیت ذهنی احتمال بیشتری وجود دارد که در دام اعتیاد بیفتند. توجه به اضطراب نوجوانان در مدرسه و نیازهای روانشناختی مانند ارتباط و دلبستگی، صمیمیت و استقلال باعث احساس شایستگی و خودکارآمدی درونی در نوجوانان می گردد. اما تاکنون بررسی این متغیرها در گرایش به مصرف مواد مخدر در یک مدل یکپارچه مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی گر اضطراب مدرسه وکنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی با گرایش به مصرف مواد مخدر در دانش آموزان انجام گرفت. روش: این پژوهش از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مدارس متوسطه دوم شهر نور در سال تحصیلی 1401-1400 بودند که 250 نفر از آن ها به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. همه آن ها پرسشنامه های گرایش به مصرف مواد زرگر (1385)، نیازهای بنیادین روانشناختی دسی و رایان (2000)، اضطراب مدرسه فیلیپس (1987) و مقیاس کنترل هیجانی راجر و نشوور (1987) را به صورت مجازی تکمیل کردند. داده ها با آزمون همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد هر دو متغیر اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه نیازهای اساسی روانشناختی و گرایش به مصرف موارد مخدر نقش میانجی داشته و کلیه مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم بین متغیرها معنی دار (0/05 >p) بود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه می توان گفت مدل ساختاری پژوهش از برازش مطلوبی برخوردار بود و استفاده و آگاهی از متغیرهای پژوهش می تواند در گرایش نوجوانان به سوء مصرف مواد نقش تعیین کننده داشته باشد و لذا با ارتقای نیازهای اساسی روانشناختی و کنترل هیجانی و کاهش اضطراب مدرسه می توان از گرایش به مصرف مواد در نوجوانان جلوگیری کرد.

مقدمه: با توجه به اهمیت نقش سیستم های مغزی رفتاری در یادگیری فراگیران، خصوصاً دوره های آموزشی، بررسی ارتباط آن با متغیرهای تحصیلی ضروری به نظر می رسد. بنابراین تحقیق حاضر با هدف الگویابی خلاقیت در ارتباط بین سیستم های مغزی رفتاری با خودکارآمدی تحصیلی در دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر گنبد انجام شد. روش: روش تحقیق از نوع روش توصیفی- همبستگی و از نوع مدل یابی معادلات ساختاری به طور خاص معادلات رگرسیونی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه دوم در سه پایه (اول، دوم و سوم) شهرستان گنبد کاووس بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای  تعداد 230 دانش آموز به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری پرسشنامه سیستم های بازداری/فعال سازی رفتاری کارور و وایت (1994)، پرسشنامه ی خودکارآمدی تحصیلی جینگ و مورگان (1999)، و پرسشنامه ی خلاقیت عابدی (1373) بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. یافته ها:   نتایج نشان داد که بین خلاقیت، سیستم های مغزی رفتاری با خودکارآمدی تحصیلی رابطه وجود دارد. و مدل پژوهش با برازش مناسب تایید گردید. همچنین 15 درصد از واریانس خودکارامدی تحصیلی توسط خلاقیت و سیستم های مغزی رفتاری مورد تبیین قرار گرفت. نتیجه گیری:  براساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که با افزایش خلاقیت و سیستم های مغزی رفتاری می توان خودکارآمدی تحصیلی را در دانش آموزان افزایش داد.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش خود دلسوزی بر آشفتگی روانشناختی، تحمل ناکامی و احساس تعلق به مدرسه در دانش آموزان دختر تک سرپرست بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر تک سرپرست مقطع متوسطه مدرسه آفتاب آذرین شهر تهران در سال 99-1398 بود. از میان جامعه آماری با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس و براساس نمره سه پرسشنامه آشفتگی روانشناختی (کسلر و همکاران، 2003)، پرسشنامه عدم تحمل ناکامی (هارینگتون، 2005) و پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه (بری و همکاران، 2004) در پیش آزمون، 30 نفر که دارای ملاک های ورود و خروج بودند، نمونه آماری را تشکیل دادند. این 30 نفر به طور تصادفی در ۲ گروه 15 نفره آزمایش و کنترل گزینش شدند که گروه آزمایش، آموزش خود دلسوزی را دریافت کرد و گروه کنترل درمانی دریافت نکرد. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چند متغیره همراه با اندازه گیری مکرراستفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش خود دلسوزی به طور معناداری منجر به کاهش آشفتگی روانشناختی، افزایش تحمل ناکامی و افزایش احساس تعلق به مدرسه در دانش آموزان دختر تک سرپرست می شود.

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش ویژگی های شخصیتی در پیش بینی انگیزه ی پیشرفت دانشجویان می باشد. روش پژوهش به کار رفته در این تحقیق توصیفی از نوع همبستگی می باشد. نمونه تحقیق شامل 350 نفر از دانشجویان پسر بودند. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای استفاده شد. برای سنجش متغیرهای مورد نظر از آزمون شخصیتی نئو (NEO) و پرسشنامه ی انگیزه پیشرفت هرمانز (AMQ) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین ویژگی های شخصیتی برونگرایی، باز بودن به تجربه، توافقی بودن و وجدانی بودن با انگیزه ی پیشرفت رابطه معنادار مثبت وجود دارد. علاوه بر این، نتایج نشان داد که بین ویژگی شخصیتی روان نژندخویی با انگیزه ی پیشرفت رابطه ی منفی معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیری نشان داد که بین ویژگی های شخصیتی و انگیزه ی پیشرفت همبستگی چندگانه وجود دارد و ویژگی شخصیتی وجدانی بودن بهترین پیش بینی کننده ی مثبت انگیزه پیشرفت و ویژگی شخصیتی روان نژندخویی پیش بینی کننده ی منفی انگیزه ی پیشرفت می باشد.