عباس برجویی فرد

زمینه و هدف: دفاع همه جانبه یکی از مؤثرترین و جامع ترین روش های دفاعی در مقابله با تهدیدات نوظهور و چالش های امنیتی همه جانبه دشمن است. دفاع همه جانبه به معنای کاربست تمامی مؤلفه های قدرت ملی در برابر تهدیدات همه جانبه می باشد. این نوع از دفاع، تمامی جنبه های دفاعی یک کشور را در برمی گیرد و برخورداری از آن، ماندگاری حکومت ها را تضمین می نماید؛ اما این مهم آن طور که شایسته آن است، در معرض پژوهش های علمی قرار نگرفته است؛ از این جهت، هدف اصلی مقاله حاضر، ارائه الگوی راهبردی دفاع همه جانبه مبتنی بر آرا و اندیشه های امام خمینی و مقام معظم رهبری است.روش: در نگارش مقاله حاضر، با استفاده از روش تحلیل مضمون(تماتیک)، کلیه بیانات و مکتوبات امام خمینی(ره) از سال 1357 تا 1368 و امام خامنه ای(مدظله العالی) از سال 1368 تاکنون به شیوه تمام شمار مورد مطالعه قرار گرفته است. رویکرد این تحقیق کیفی بوده و از نوع توسعه ای کاربردی می باشد.یافته ها: این تحقیق درصدد پاسخ گویی به آن است که الگوی راهبردی دفاع همه جانبه مبتنی بر آرا و اندیشه های امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری چیست؟ برای حصول نتیجه، پس از شناسایی و دسته بندی مضامین احصاء شده در جلسات خبرگی و سپس تجزیه وتحلیل فیش های ناظر به موضوع، درنهایت، از مجموع 146مورد فیش جمع آوری شده، 36 مورد فیش با ارتباط بالا شناسایی و دسته بندی گردیدند و این مضامین احصاء شده در قالب 3 بعُد، 10 مؤلفه و 36 شاخص سازماندهی گردید.نتایج: مطابق بیانات و مکتوبات امام خمینی و مقام معظم رهبری می توان موارد زیر را به عنوان ابعاد عمده دفاع همه جانبه در نظر گرفت: دفاع همه جانبه در ابعاد سخت، نیمه سخت و نرم. 

بحران ژئوپلیتیکی سوریه، یکی از مهم ترین چالش های امنیتی است، که طی یک دهه اخیر منطقه خاورمیانه را تحت تأثیر قرار داده است. با توجه به اهمیت این مسئله، پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است که منازعات بحران ژئوپلیتیکی سوریه چه تأثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی داشته است؟ فرضیه مقاله گویای آن است که، بحران سوریه ابعادی فراتر از نارضایتی سیاسی و چالش های قومی، مذهبی داشته و ریشه در دخالت منفی و رقابت های ژئوپلیتیکی قدرت منطقه ای و فرامنطقه ای دارد. با اتکای بر نظریه موازنه تهدید، نتایج پژوهش حاکی از تهدیدهای ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی در حوزه های نظامی، سیاسی، فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی است و پیامدهایی همچون افزایش تهدیدات قومیتی و فرقه گرایی در کشور، ظهور و تقویت گروه های تروریستی تکفیری در ایران، افزایش تهدیدات مرزی، افزایش حضور قدرت های فرامنطقه ای، تغییر موازنه قوای منطقه ای، تضعیف محور مقاومت دارد.

مقوله ارتقای مشروعیت حکومت ها یکی از مهم ترین مباحث حائز اهمیت در جهت اداره مطلوب حکومت است که از دیرباز همواره موردتوجه ویژه روشنفکران و اندیشمندان علوم سیاسی و اجتماعی بوده است. طرح این موضوع از این حیث اهمیت دارد که کسب مشروعیت، تثبیت و تعمیق آن موجب استحکام و استمراربخشی هرچه بیشتر حکومت می شود. تحقیق حاضر، از نظر هدف، از نوع بنیادی بوده و تحلیل داده های این پژوهش به روش تحلیل مضمون و با استفاده از نرم افزار MAXQDA بوده است و در پی یافتن اصول و مؤلفه های راهبردی ارتقای مشروعیت حکومت اسلامی مبتنی بر آرا و اندیشه های امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری است. پس از تجزیه و تحلیل مطالب، درنهایت، از مجموع 120 فیش استخراج شده، الگوی راهبردی در قالب پنج مضمون اصلی "وحدت کلمه و همبستگی ملی"، "مردم سالاری دینی"، عدالت اجتماعی"، "اقتدار ملی و امنیت ملی" و "کارآمدی نظام سیاسی" و 26 مؤلفه فرعی سازماندهی گردید.

تاکنون راه حل های متعددی در عرصه دیپلماسی برای بحران فلسطین طرح و اجرا شده،  (تاریخچه) در حالی که هیچ یک به حل بحران منجر نشده است. (مسئله) البته کوشش هایی برای تبیین این راه حل ها صورت گرفته، اما بحران فلسطین در نگاه آینده پژوهی و رهبری انقلاب مورد بررسی قرار نگرفته است. (پیشینه) خروج از غزه، طرح صلح و تشکیل دولت مستقل فلسطینی با حاکمیت محدود را می توان از جمله این کوشش ها دانست. در این مقاله با استفاده از نظریات آینده پژوهی در چارچوب نظریه پیتر شوآرتز، تأثیر دیدگاه پیشنهادی مقام معظم رهبری (برگزاری همه پرسی و تسلیح کرانه باختری) بر آینده رژیم صهیونیستی بررسی شده است. پرسش مطرح این است که دیدگاه ایشان، چه تأثیری در آینده اسرائیل خواهد داشت؟ (سؤال) رشد جمعیت و بازگشت آوارگان فلسطینی موجب بر هم خوردن موازنه جمعیتی به سود فلسطینی ها می شود و انتفاضه مسلحانه در کرانه باختری تهدیدات اصلی امنیتی فراروی اسرائیل طی دهه های آینده خواهد بود. (فرضیه) طرح این دو دیدگاه راهبردی از سوی مقام معظم رهبری برای دفاع از ملت مظلوم فلسطین در مقابل طرح های غربی و عربی است که در راستای به رسمیت شناختن و حفظ امنیت و بقای رژیم صهیونیستی مطرح می شود. (هدف) این مقاله با کاربست روش سناریونویسی به بررسی تأثیر دیدگاه مقام معظم رهبری بر بقا یا فروپاشی اسرائیل و تحقق حقوق ملت فلسطین می پردازد. (روش) این دو دیدگاه آینده پژوهانه را می توان از عوامل اصلی تسریع در فروپاشی رژیم صهیونیستی دانست. (یافته)