محمدصالح اولیاء

امروزه تغییرات فناوری محیطی و بین المللی، گسترش دامنه رقابت بین بانک ها و افزایش سطح دانش و آگاهی مشتریان، چالش هایی را پیش روی نظام بانکی قرار داده است. به منظور مقابله با این تحولات، حفظ مزیت رقابتی و در نتیجه ایجاد ارزش برای مشتریان و حفظ آنها، باید راهبردهایی متناسب با شرایط سازمان اتخاذ گردد. در این راستا یکی از مهم ترین راهبردهای مؤثر، مدیریت و توسعه بنگاه سرمایه فکری است؛ بنابراین در پژوهش حاضر به شناسایی و ارزیابی عوامل مؤثر بر شکل گیری سرمایه ساختاری به عنوان یکی از اجزاء سرمایه فکری پرداخته می شود. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازلحاظ گردآوری دادها از نوع توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران و کارکنان شعب بانک مهر اقتصاد استان یزد است و جمع آوری داده ها نیز به صورت سرشماری و با استفاده از ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. داده های با استفاده از نرم افزار SPSS و تکنیک آماری آزمون دوجمله ای و نیز ماتریس اهمیت عملکرد تجزیه وتحلیل شد. طبق نتایج آزمون فرضیات، عوامل فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، فرایندها، سیستم های اطلاعاتی، روش های مدیریتی، نوآوری و مدیریت دانش وضعیت مناسبی دارند. در پایان نیز با توجه به میزان اهمیت و نیز عملکرد این عوامل در بانک پیشنهادهایی جهت تحقق اهداف عملیاتی بانک ارائه شده است.

نظام مدیریت بهره وری، به عنوان یکی از کلیدی ترین خرده نظام های سازمانی و مدیریتی، از تأثیر حیاتی در حرکت پایدار مجموعه سازمان به سمت اهداف ارتقای بهره وری برخوردار است. با وجود اهمیت کم نظیری که برای مفهوم بهره وری، در مبانی نظری و محافل عملی مدیریت و اقتصاد قائل شده اند، تاکنون مدلی جامع برای راهنمایی بنگاه ها در زمینه استقرار نظام مدیریت بهره وری با تمام عناصر و ارتباطات ضروری اش، طراحی نشده است. مطالعه کیفی و توصیفی حاضر که با هدف توسعه ای-کاربردی طراحی شده است، بر آن است تا با بهره گیری از دانش ذخیره شده در سوابق پژوهشی و نظرهای خبرگی بومی، چنین مدلی را توسعه دهد و الگویی را از منطق ارزیابی برای سنجش بلوغ این پدیده در سازمان های ایرانی، ارائه کند. در بخش نخست مطالعه و با بهره گیری از راهبرد تحلیل محتوا و کدگذاری، مجموعه عناصر مفهومی تشکیل دهنده خرده نظام مدیریت بهره وری، از اسناد علمی مرتبط و مصاحبه با مطلعان استخراج و در ادامه با تشکیل جلسات نشست خبرگی، نحوه تعامل میان این اجزا نیز در قالب مدلی یکپارچه تعیین شده است. اجرای موفقیت آمیز فرایند دو مرحله ای اعتبارسنجی این مدل (که با عنوان i-MAPS نام گذاری شده است)، تناسب آن با مقتضیات سازمان های ایرانی معاصر را اثبات می کند. بر اساس این مدل، به مسئولان بهره وری در بنگاه های تولیدی و خدماتی بخش های عمومی و خصوصی کشور توصیه می شود که برای تحقق اهداف غایی خود، به استقرار نظام مدیریت بهره وری با عناصر و مشخصات تبیین شده در مدل حاضر اقدام کنند.