احمدعلی تاجدین

زمینه: مطالعات مختلفی اثربخشی درمان متمرکز برشفقت و واقعیت درمانی را در بهبود شاخص های سلامت روان مراجعان با مشکلات گوناگون تأیید نموده اند، اما مطالعه ای که به مقایسه اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت و واقعیت درمانی بر ناگویی هیجانی مددجویان مرد زندانی پرداخته باشد، مغفول مانده است. هدف: این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت و واقعیت درمانی بر ناگویی هیجانی در مددجویان مرد زندانی انجام شد. روش: این پژوهش از نوع شبه آزمایشی و با بهره گیری از طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه پژوهش حاضر را تمامی مددجویان مرد زندان شهرستان الیگودرز در سال 1398 تشکیل دادند که تعداد آنها 209 نفر بود. نمونه 45 نفر از زندانیان بودند که به شیوه هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در سه گروه شامل دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند. ابزار پژوهش مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو (بگبی، پارکر و تایلر، 1994) بود. گروه آزمایشی اول، درمان متمرکز برشفقت (گیلبرت، 2010؛ 2014) و گروه آزمایشی دوم، واقعیت درمانی (ووبلدینگ، 2013) را در 8 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند. آزمودنی های گروه گواه تا پایان فرآیند پژوهش مداخله ای دریافت ننمودند. برای تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس تک متغیری و آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده گردید. یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که هر دو مداخله درمانی در بهبود ناگویی هیجانی در گروه های آزمایش مؤثر واقع شدند (0/01 > p ). همچنین بین اثربخشی درمان متمرکز برشفقت و واقعیت درمانی تفاوت معنی داری وجود نداشت و هر دو مداخله اثربخشی یکسانی داشتند (0/05 < p ). نتیجه گیری: نتایج این پژوهش، حمایت تجربی مناسبی را برای درمان متمرکز برشفقت و واقعیت درمانی فراهم می آورد. پیشنهاد می گردد روانشناسان و مشاوران شاغل در زندان ها، از این دو رویکرد در جهت ارتقاء سلامت روان زندانیان استفاده نمایند.