مجید سهی

زمینه: مطالعات متعددی به پیش بینی آمادگی به اعتیاد و باورهای فراشناختی و هیجان خواهی و پنج عامل بزرگ شخصیت پرداخته اند. اما پژوهشی که به تدوین مدل پیش بینی آمادگی به اعتیاد بر اساس باورهای فراشناختی و هیجان خواهی: نقش واسطه ای پنج عامل بزرگ شخصیت پرداخته باشد مغفول مانده است. هدف: تدوین مدل پیش بینی آمادگی به اعتیاد بر اساس باورهای فراشناختی، هیجان خواهی با نقش واسطه ای پنج عامل بزرگ شخصیت بود. روش: طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری تمامی کارکنان فاز نهم و دهم شرکت عسلویه (پالایشگاه پنجم) در سال 1398 بودند. 250 نفر با روش نمونه گیری به صورت در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های آمادگی به اعتیاد وید و همکاران (1992)، باورهای فراشناختی ولز و کارت رایت - هاتون (2004)، هیجان خواهی زاکرمن (1993) و پرسشنامه شخصیتی نئو (1985) بودند. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: متغیرهای باورهای فراشناختی و هیجان خواهی رابطه مثبت معناداری با آمادگی به اعتیاد داشتند. تمامی مؤلفه های بزرگ شخصیت به جز روان رنجورخویی با آمادگی رابطه منفی معناداری داشتند. نتایج تحلیل مسیر حاکی از برازش مناسب مدل بود که هیجان خواهی هم به صورت مستقیم و هم از طریق روان رنجورخویی و توافق پذیری؛ و باورهای فراشناختی فقط به صورت غیرمستقیم و از طریق روان رنجورخویی و توافق پذیری توانستند آمادگی به اعتیاد را پیش بینی کنند (0/001 > p ). نتیجه گیری: باورهای فراشناختی و هیجان خواهی در کنار سایر عوامل از جمله ویژگی های شخصیتی، نقشی کلیدی در آمادگی به اعتیاد ایفا می کنند و لزوم توجه به این عوامل در برنامه های پیشگیری ضروری است.