سمیرا خطیب زاده

فضای مجازی امروزه یک جهان زیست قطعی و همگانی شده است و دامنه حدود و ثغور بهره برداری از فضای مجازی کاملا وابسته به سبک زندگی و تعلقات فردی افراد شده است. مدیریت این فضای عظیم و پیچیده ابتدا نیازمند وضعیت سنجی و شناسایی درست این فضا و سپس وضع سیاست های دقیق، برنامه ریزی و نظارت همه جانبه است. در این میان موضوع مهم خانواده و روابط درون خانوادگی در این فضا به فراخور ویژگی های مهم و منحصر به فرد آن، باعث بروز مواضع متفاوتی شده است. این مقاله به بررسی وضعیت خانواده ایرانی در صفحات اینستاگرامی با رویکرد روابط والدین با فرزندان پرداخته است. پژوهش حاضر یک پژوهش اکتشافی و نتایج بررسی با استفاده از روش کیفی تحلیل مضمون و نرم افزار «NVivo» تحلیل شد و پایایی کدگذاریتوسط ضریب موضوعی کاپا مورد تأیید قرار گرفت. در نتیجه تحلیل داده ها، 5 مضمون، 23 زیر مضمون در رابطه با رویکرد روابط والدین با فرزندان در محیط خانواده در پلتفرم اینستاگرام مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت. که «گفتار»، «روابط»، «نوع تفکر و اندیشه»، «سبک زندگی» و «رفتار» والدین با فرزندان به عنوان 5 مضمون اصلی احصاء شد و زیرمضمون های «تصویرسازی نامناسب از پدر و مادر ایرانی»، «ترویج بی عفتی و بی حیایی در روابط درون خانوادگی»، «همطراز کردن فرزند با حیوان خانگی»، و« تبلیغ دردسرهای مادرشدن» هر کدام فراوانی قابل توجهی در صفحات اینستاگرامی پرمخاطب به خود اختصاص دادند.

فضای مجازی امروزه یک جهان زیست قطعی و همگانی شده است، گسترش شتابناک این فضا با ظرفیت پوشش بالا، آثار فرهنگی ژرف و پر دامنه ای را در پی داشته است که نقش و ابعاد تاثیرگذاری آنها را بر کل پهنه جامعه از جمله عرصه فرهنگ، نمی توان دست کم گرفت. دامنه حدود و ثغور بهره برداری از فضای مجازی کاملا وابسته به سبک زندگی و تعلقات فردی افراد شده است. مدیریت این فضای عظیم و پیچیده نیازمند سیاستگذاری، برنامه ریزی، تولید محتوای مناسب و نظارت دقیق، صحیح و سنجیده است. در این میان موضوعات زنان در این فضا به فراخور ویژگی های جنسیتی، مواضع متفاوتی را بروز داده اند.. این مقاله وضعیت موجود و مطلوب تولید محتوا برای زنان در فضای مجازی در حوزه روابط درون خانوادگی را مورد بررسی قرار داده است. هدف این مقاله طراحی مدل تولید محتوای فرهنگی برای زنان در فضای مجازی می باشد. روش تحقیق کیفی و از نوع تحلیل مضمون است که طی فرایندکدگذاری مضامین پایه، مضامین سازمان دهنده و مضامین فراگیر استخراج شدند. در این تحقیق به مصاحبه عمیق با 18 نفر از اساتید و صاحبنظران پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که ایرانی و اسلامی بودن، توجه به تنوع قومیت ها در ایران، توجه به هویت و فطرت زنانه، توجه به کانون خانواده، توجه به ویژگی های زنان الگو در اسلام، ارایه سبک زندگی ایرانی - اسلامی، پاسخگویی متقن به سوالات و دغدغه های زنان و توجه به مهارت های زندگی از شاخص های اصلی مدل تولید محتوای فرهنگی برای زنان در فضای مجازی است.

با هدف بررسی تاثیر شبکه های ماهواره ای بر میزان رضایتمندی زناشویی، نمونه ای از زنان تهرانی بیننده ی شبکه ماهواره ای جِم و زنان تهرانی غیر مخاطب ماهواره، 420 نفر از این زنان در سال 1392 مورد پژوهش قرار گرفتند. پرسش اصلی تحقیق حاضر آن است که رابطه ی میان رضایت از زندگی زناشویی و مشاهده شبکه ماهواره ای جِم چگونه است؟ همچنین رابطه ی میان بهداشت روانی و مشاهده این شبکه ماهواره ای چگونه می باشد؟ در این مقاله جهت تدوین الگوی نظری، از نظریه استفاده و رضامندی، کاشت استفاده شده است. روش تحقیق، توصیفی- پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. برای نمایش یافته ها از آمار توصیفی شامل جداول توزیع فراوانی، آزمون های پارامتری (پیرسون، کرامر، رگرسیون، تاو کندال و کای اسکوئر) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که زنان بیننده شبکه ماهواره ای جم، از رضایتمندی از زندگی زناشویی کمتر و بهداشت روانی نامطلوب تری نسبت به زنان غیر مخاطب ماهواره برخوردارند. همچنین بین «رضایتمندی از زندگی زناشویی و بهداشت روانی» و "میزان تماشای شبکه ماهواره ای جِم" رابطه معنادار وجود داشت. بین رضایتمندی از زندگی زناشویی و بهداشت روانی زنان شرکت کننده در تحقیق نیز رابطه معناداری وجود داشت.