محمد مجاورشیخان

از میان برداشته شدن مرزهای زمان و مکان با توسعه رسانه ها، علاوه بر تسهیل ارتباطات میان فرهنگی جایگاه رسانه ها را نیز برجسته کرده است. در این میان، بررسی نقش رسانه ملی در توسعه ارتباطات میان فرهنگی از اهمیت بالایی برخوردار است. حال پرسش اصلی مقاله حاضر این است که باتوجه به نقش رسانه ملی در توسعه ارتباطات میان فرهنگی، چه مدلی را برای هم افزایی رسانه ها می توان ارائه کرد؟ پس از بررسی ادبیات نظری و تجربی پژوهش و نیز مصاحبه های عمیق با خبرگان از تکنیک دلفی استفاده شده است. جامعه آماری شامل صاحبنظران رسانه و ارتباطات میان فرهنگی بوده و برای رسیدن به این جامعه، افراد دارای ویژگی های مورد نظر برای انجام مصاحبه و دلفی انتخاب شده اند. نمونه پژوهش از طریق فهرستی منتخب از 30 نفر از خبرگان گزینش شده اند و نتایج نشان داده است که بازتعریف مفهوم قوم گرایی، همگرایی اقوام، افزایش سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی، همچنین مفهوم هویت ملی، افزایش میزان همدلی فرهنگی و قومی، ارائه مشترکات فرهنگی و نمایش ندادن تعارضات میان فرهنگی، از مهم ترین کارکردهای رسانه های ملی در توسعه ارتباطات میان فرهنگی از منظر خبرگان بوده اند. بر مبنای همین یافته ها، پیشنهادهایی نیز برای کاربست در رسانه های ملی ارائه شده است.

با توسعه رسانه ها، ارتباطات میان فرهنگی نیز دچار تحولات جدی شده است. گسسته شدن مرزهای زمان و مکان این امکان را فراهم آورده است که ارتباط میان فرهنگ ها تسهیل شود. مقاله حاضر با همین هدف و با تاکید بر روی نقش رسانه ملی در توسعه ارتباطات میان فرهنگی در ایران صورت پذیرفته است. تکنیک به کار رفته در مطالعه حاضر دلفی بوده و جامعه آماری شامل صاحب نظران و کارشناسان مدیریت رسانه، مدیران شبکه های تلویزیونی، مدیران ارشد سازمان صدا و سیما و به طور کل کلیه افرادی بوده که در حوزه سازمان صدا و سیما و ارتباطات میان فرهنگی صاحب نظر بوده اند. نمونه تحقیق توسط لیستی منتخب از 30 نفر از خبرگان این عرصه انتخاب شده اند. نتایج این بررسی نشان می دهد بازتعریف مفهوم قوم گرایی (93.4 درصد)، همگرایی اقوام (90 درصد)، افزایش سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی (87.4 درصد)، بازتعریف مفهوم هویت ملی و افزایش آن (86.6 درصد)، افزایش میزان همدلی فرهنگی و قومی (80.2 درصد)، ارائه و انعکاس مشترکات فرهنگی و عدم نمایش تعارضات میان فرهنگی (76.9 درصد) مهم ترین کارکردهای رسانه ملی از منظر خبرگان بوده اند. لذا بر مبنای یافته ها، پیشنهاداتی برای کاربست در رسانه ملی ارائه شده است.