فاطمه گرامی راد

صحت داده ها نقش مهمی در امر پژوهش دارد. یکی از دلایل عدم پذیرش مقالات در مجلات بین المللی حسابداری عدم اتکا به داده های داخلی به علت عدم دسترسی سردبیران و داوران به داده های مذکور در بانک های اطلاعاتی بین المللی است. همچنین یکی از راه هایی که سردبیران و داوران می توانند به صحت داده پی ببرند، مراجعه به آمار توصیفی متغیرهای چاپ شده قبلی در مجلات حسابداری است. از همین رو در این پژوهش آمار توصیفی متغیرهای پرکاربرد در مجلات حسابداری مصوب وزارت علوم، موردبررسی قرار گرفته است تا نمایی کلی از وضعیت متغیرها در مجلات حسابداری ایران ارائه دهد و به عنوان مقیاسی از حدود متغیرها در مقالات مورداستفاده محققان حسابداری، داوران و سردبیران باشد. در این پژوهش 632 مقاله منتشر شده در شانزده نشریه مورد تائید وزارت علوم در سال های 1395، 1396 و 1397 مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها نشان داد انحراف استاندارد و پراکندگی برخی از متغیرها زیاد و برخی کم است. متغیرهای نگهداشت وجه نقد، بازده حقوق صاحبان سهام؛ و نسبت دارایی نامشهود کمترین پراکندگی و متغیرهای سود هر سهم، ارزش دفتری هر سهم و لگاریتم دارایی بیشترین پراکندگی را در بین متغیرها دارد.

هدف از این مطالعه، شناخت ویژگیهای محتوایی مقالات موجود در شمارههای 1 تا 26 فصلنامه علمی پژوهشی «پژوهشهای تجربی حسابداری»، وابسته به دانشگاه الزهرا(س) است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش تحلیل محتوا است و جامعه آماری آن را 243 مقاله چاپ شده در 26 شماره بین سالهای 1390 تا 1397 تشکیل میدهد. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که 607 نفر در نوشتن مقالات نقش داشتهاند. 74 درصد از نویسندگان مقالات را مردان و 26 درصد را زنان تشکیل میدهند. 236 اثر (97 درصد) حاصل کار گروهی و 8 اثر (4 درصد) حاصل کار انفرادی است. 27 درصد از نویسندگان مقالات، استادیار، 15 درصد دانشیار، 13 درصد دانشجوی دکتری، 5 درصد استاد تمام میباشند و مابقی سطوح علمی جایگاه پایینتری را کسب کردهاند . بررسی وابستگی سازمانی نویسندگان نشان میدهد که 38 اثر (16%) حاصل تلاش پژوهشگران دانشگاه الزهرا(س) است و دانشگاههای علامه طباطبایی، شیراز، تهران و مازندران به ترتیب در رتبههای بعدی خلق آثار قرار دارند. از نظر موضوعی 58 درصد مقالات در حوزه حسابداری مالی، 12 درصد حسابداری مدیریت، 11 درصد حسابرسی، 8 درصد حاکمیت شرکتی و 2 درصد در حوزه مالیات بوده است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت ترجمه دانش حسابداری در ایران و موانع آن است. جامعه آماری پژوهش را اعضای هیئت علمی حسابداری دانشگاه های دولتی و شاغلان حرفه حسابداری، شامل مدیران مالی یا حسابرسان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران شکل می دهد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، برای گروه اول 61 نفر و برای گروه دوم 73 نفر به دست آمد. ابزار جمع آوری داده ها دو پرسشنامه است که با توجه به چرخه ترجمه دانش طراحی شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون t تک نمونه ای، ضریب توافق داوران و آزمون مقایسه میانگین دو گروه مستقل، انجام گرفت. یافته ها نشان داد پاسخ دهندگان از لحاظ نظری بیشترین اولویت را به کاربردی بودن نتایج تحقیقات داده اند و از لحاظ عملی نیز به ضرورت انجام تحقیقات حسابداری معتقدند؛ اما با روند کنونی تحقیقات موافق نیستند و معتقدند نقش تحقیقات انجام شده حسابداری در حل نیازهای بخش های صنعت و حرفه، بسیار کم رنگ است. بر اساس نتایج پژوهش، چرخه ترجمه دانش در هر یک از بخش های انتقال سؤال یا تسهیل کنندگان، تولید دانش، انتقال دانش و استفاده از نتایج پژوهشی، به درستی عمل نمی کند و موانعی برای آن وجود دارد. این مسئله به گسست بین پژوهش ها و جامعه عمل حسابداری و در نهایت بهره نبردن از نتایج تحقیقات منجر می شود.

موضوع و هدف مقاله: هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت چاپ و نشر کتب حسابداری و حسابرسی دولتی است. روش پژوهش: برای تحلیل داده های پژوهش از روش کتاب سنجی استفاده شده است. جامعه آماری شامل کل کتاب های حوزه حسابداری و حسابرسی دولتی در آخرین کتابشناسی توصیفی کتابخانه ملی تا تیرماه 1399 است. یافته های پژوهش: یافته ها نشان داد از مجموع 265 کتاب، تعداد 17 جلد قبل از سال 81 و مابقی بعد از آن منتشرشده است. فعال ترین نویسنده این حوزه آقای ناصر فولادی نسب، پرفروش ترین کتاب اثر آقایان اقوامی و باباجانی است و از بین ناشران مؤثر انتشارات مجال برترین است. 28 درصد آثار حاصل مشارکت گروهی و 72 درصد سهم آثار انفرادی است. همچنین تنها 22 کتاب مورد تجدید نظر واقع شده است. نتایج نشان می دهد که  تعداد کتب منتشر شده در طی سالیان اخیر در مجموع رشد داشته است ولیکن وضعیت ویرایش و تجدید نظر در کتب حسابداری و حسابرسی دولتی چندان مطلوب نیست. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: در این پژوهش برای نخستین بار، وضعیت انتشار کتب حسابداری و حسابرسی دولتی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش می تواند مورد استفاده نویسندگان و ناشران قرار گیرد.  

هدف: هدف این پژوهش شناخت شاخص های گزارش های یکپارچه در آموزش عالی است. این گزارش ها می تواند برای ارتباط مؤثرتر با ذی نفعان و شناخت فرصت ها و چالش های آموزش عالی و بهبود تصمیم گیری استفاده شود. روش: در جهت تحلیل محتوای کیفی، ۵۸ گزارش از ۳۴ دانشگاه خارجی و ۱۴ دانشگاه داخلی با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شد. گزارش های مذکور دارای بالاترین امتیاز تأثیر در رتبه بندی تایمز، جی آرآی، وبگاه گزارشگری یکپارچه و وبگاه وزارت علوم تحقیقات و فناوری ایران بودند. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از این است که مؤلفه های گزارشگری یکپارچه در دانشگاه ها، در مجموع به تعداد 130 شاخص است که به 7 دسته طبقه بندی شده است: 1. توصیف سازمان و محیط فعالیت آن (34 شاخص)؛ 2. راهبری (7 شاخص)؛ 3. مدل کسب وکار (58 شاخص)؛ 4. ریسک ها و فرصت ها (17 شاخص)؛ 5. استراتژی (8 شاخص)؛ 6. عملکرد (3 شاخص)؛ 7. مبنای تهیه و ارائه گزارش (3 شاخص). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه شاخص های گزارش یکپارچه ای را معرفی می کند که در زمان حاضر، از اقبال مطلوبی برخوردار است. این نوع گزارش از نظر میزان افشای شاخص ها و محتوای اطلاعاتی، می تواند گزارش های مسئولیت اجتماعی، پایداری و سایر گزارش ها را با گزارش های مالی یکپارچه کند و در نتیجه، فرصت های بیشتری برای تقویت پاسخ گویی دانشگاه های بخش عمومی و بهبود تصمیم گیری فراهم آورد.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های محتوایی مقالات موجود در شماره های 1 تا 13 دوفصلنامه «حسابداری ارزشی و رفتاری» است. روش: این پژوهش توصیفی بوده و در آن به تحلیل محتوای 136 مقاله منتشرشده در 13 شماره از نشریه مذکور بین سال های 1395 تا 1401 پرداخته شده است. یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از آن است که 384 نفر در نوشتن مقالات نقش مجله مورد مطالعه نقش داشته اند که 76 درصد آنان مرد و 24 درصد زن بوده اند. 97 درصد آثار حاصل کار گروهی و 3 درصد حاصل کار انفرادی هستند. نویسندگان با رتبه علمی دانشیار (28 درصد) بیشترین تعداد مقاله را تولید کرده اند. در بررسی وابستگی سازمانی نویسندگان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فعال ترین دانشگاه و دانشگاه های تهران و آزاد اسلامی واحد کرج به ترتیب در رتبه های بعدی خلق آثار قرار دارند. آقایان بنی مهد و رؤیایی پرکارترین نویسندگان مقالات در این نشریه بوده اند. از نظر موضوعی 45 درصد مقالات در حوزه حسابداری رفتاری، 29 درصد مباحث اخلاق در حسابداری و حسابرسی، 21 درصد حسابداری توسعه پایدار و 5 درصد در حوزه حسابداری و حسابرسی اسلامی بوده و پرتکرارترین واژگان عبارتند از «حسابداری»، «اجتماعی»، «اخلاقی»، «رفتار»، «حرفه»، «پاسخگویی» و «عملکرد».