بی بی راضیه حسینی نژاد

نفوذ فرهنگی یکی از اقدامات برنامه ریزی شده دشمن است که طی سال های اخیر، نظام سلطه در ادامه تقابل با انقلاب اسلامی و به منظور شکست و جلوگیری از الگو شدن گفتمان انقلاب، از این راهبرد استفاده می کند. با توجه به اهمیت مسئله نفوذ فرهنگی از منظر مقام معظم رهبری، پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی در پی تبیین ماهیت نفوذ فرهنگی و بیان سازوکارهای نظام سلطه در این بعد از نفوذ است. نگارندگان با توجه به رهنمودها و سخنرانی های رهبر معظم انقلاب و از رهگذر نظریه قدرت نرم، پس از تبیین ماهیت نفوذ فرهنگی و اهداف نظام سلطه در این راهبرد، به بررسی ابعاد نفوذ فرهنگی که شامل سه عرصه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است، می پردازند، و علل و عوامل زمینه ساز نفوذ فرهنگی را بیان می کنند و پس از آن سازوکارها و شگردهای نظام سلطه را در نفوذ فرهنگی مورد توصیف و تحلیل قرار می دهند که این سازوکارها عبارتند از: تخریب باورهای دینی، تضعیف ارزش های انقلابی، بزرگ نمایی مشکلات اجتماعی، انحراف در مناسک شیعه و تسلط بر نظام آموزشی.

ازجمله اقدامات برنامه ریزی شده دشمنان انقلاب اسلامی نفوذ فرهنگی است که سال های اخیر در تقابل با نظام جمهوری اسلامی از آن بهره گرفته اند. با توجه به اهمیت این مسئله، پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی در پی تبیین ماهیت نفوذ فرهنگی و بیان راهکارهای مقابله با آن است. نگارنده با توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری، پس از تبیین ماهیت نفوذ فرهنگی، به بررسی ابعاد نفوذ که شامل سه عرصه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است، می پردازد، و پس از بیان شیوه ها و ابزارهای نفوذ فرهنگی راهکارهای آن را در دو محور مورد بررسی قرار می دهد. در محور اول راهکارهای فرهنگی در حوزه معرفتی شناختی بیان می شود که شامل: پذیرش نفوذ فرهنگی، ترویج باورهای دینی و شناخت فرهنگ اسلامی است و در محور دوم راهکارهای فرهنگی در حوزه رفتاری بررسی می شود که شامل: مدیریت فرهنگی، فعالیت تشکیلاتی و ابتکار عمل در امور فرهنگی است.

نفوذ، جریانی نرم و آرام است که نظام سلطه در قالب جنگ نرم برای رسیدن به اهداف خود از آن بهره می گیرد و در میان ابعاد نفوذ، نفوذ فرهنگی یکی از پیچیده ترین راهبردهای مقابله نظام سلطه است. هشدار های رهبر معظم انقلاب در مورد نفوذ فرهنگی، نگارندگان را بر آن داشته به چرایی و چگونگی اثر گذاری این امر توجه کنند. ازاین رو، این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخ به این سؤال است که زمینه های نفوذ فرهنگی از منظر مقام معظم رهبری کدام اند؟ یافته های پژوهش پس از تحلیل فرمایشات رهبر معظم انقلاب نشان می دهد که نفوذ فرهنگی با شیوه های متفاوت به دنبال تغییر باورهای اسلامی است و برای تأثیر گذاری نیازمند به زمینه های مختلف است که در زمینه های سیاسی می توان به ضعف دولت ها و رخنه عناصر غرب گرا در ارکان های مدیریتی، در زمینه فرهنگی، به نفوذ عناصر غرب گرا در دانشگاها و بی توجهی به نهاد آموزش و پرورش و در زمینه اقتصادی، به فقر اقتصادی و وابستگی اقتصادی به غرب اشاره کرد.