شهره سادات سجادی

کرونا پدیده ای است که بشر زنده کنونی پیش تر آن را تجربه نکرده و آنقدر این اتفاق به طور ناگهانی رخ داد که موجب تعطیلی بسیاری از کلاس های آموزش زبان فارسی در جهان گشت. در مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان دانشگاه علامه طباطبائی، 14 دانشجوی لبنانی در حال تحصیل بودند که می بایست برای مهر سال 1399 آماده حضور در کلاس های تحصیلی اصلی خود می شدند. آنها نیمی از دوره فارسی آموزی خود را سپری کرده بودند که با مشکل کرونا مواجه شدند. دانشگاه علامه طباطبائی برای حل مشکل این زبان آموزان سریعاً به آموزش مجازی روی آورد. پژوهش حاضر نتیجه آموزش مجازی این مرکز را گزارش می کند. سؤال پژوهش این بود که آیا آموزش مجازی می تواند در شرایط اضطرار، جایگزین آموزش حضوری باشد. فرضیه ای که برای آن در نظر گرفتیم این بود که احتمال اینکه آموزش مجازی بتواند جایگزینی برای آموزش حضوری باشد بسیار کم و تاحدی غیرممکن است. به منظور پاسخ به پرسش پژوهش از دو ابزار استفاده نمودیم. آزمون پیشرفت زبان آموزان و مقایسه نمرات کلاس های حضوری با کلاس های مجازی و تدوین پرسشنامه ای برای سنجش میزان رضایت مندی زبان آموزان. نتایج نشان داد میزان پیشرفت زبان آموزان در شرایط کرونایی (آموزش مجازی) اختلاف معناداری با شرایط غیرکرونایی (آموزش حضوری)  نداشته است. همچنین، زبان آموزان لبنانی تا حد زیادی از آموزش زبان فارسی به صورت مجازی رضایت داشتند. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که در شرایط اضطرار می شود با اتخاذ رویکرد تکلیف محور در آموزش زبان از بستر وب برای انتقال دانش و یادگیری زبان استفاده کرد.

مطالعه حاضر با هدف بررسی سطح خوانایی کتاب فارسی پایه هفتم سال تحصیلی 96-95 بر اساس سه شاخص خوانایی سنجی فوگ، فرای و فلش انجام گرفت. این مطالعه در پی دستیابی به این مهم بود که کتاب نام برده از نظر رعایت اصول برنامه ریزی محتوایی، تا چه میزان با فرمول های خوانایی سنجی مذکور مطابقت دارد. روش پژوهش، تحلیل محتوا به روش توصیفی و با استفاده از سه فرمول فوگ، فرای و فلش بود. پرسش هایی که این مطالعه به دنبال پاسخگویی به آن ها بود، از این قرار است:  1. آیا قدرت خوانایی مطالب کتاب با قدرت خوانایی فراگیران پایه هفتم دوره اول متوسطه، از نظر ملاک های سطح سنی و سطح یادگیری مطابقت دارد؟ 2. آیا مطالب و محتوای منبع مورد بررسی می تواند به صورت مستقل و بدون نیاز به معلم، آموزش داده شوند؟ 3. آیا در تدوین مطالب کتاب مذکور، اصول برنامه ریزی درسی ازجمله اصل ساده به دشواری رعایت شده است؟ 4. میزان خوانایی منبع مورد نظر، به وسیله فرمول های فلش، فوگ و فرای تا چه میزان بر یکدیگر انطباق دارد؟  در راستای پرسش های پژوهش، تجزیه وتحلیل داده های حاصل از محتواسنجی نشان داد که در کتاب فارسی پایه هفتم سال تحصیلی 96-95:  1. محتوای کتاب تناسبی با سطح هفتم ندارد. مطابق فرمول فرای، فوگ و فلش، سطح خوانایی این کتاب، در سطح دانشگاه و حتی مناسب برای بعد از دانشگاه است. 2. ازآنجاکه دشواری مطالب بیش ازاندازه است، نمی تواند به صورت خودآموز مورد استفاده قرار گیرد. 3. فرایند تنظیم مطالب از نظر تعداد جملات در بخش های ابتدایی، وسط و انتهایی نشان دهنده این است که تا حدودی اصل ساده به دشواری مطابق شاخص فوگ رعایت شده ولی مطابق با معیارهای فلش و فرای، اصل مذکور رعایت نشده است. 4. میزان خوانایی منبع مورد نظر، به وسیله فرمول های فلش، فوگ و فرای به میزان زیادی با یکدیگر مطابقت دارند.