پرنیا رضی پور

پژوهش حاضر به بررسی جامعه شناختی جوک های مرتبط با روابط گروه های اجتماعی در ایران (با تأکید بر جوک های تلگرامی سال 97) می پردازد و تلاش می کند به این پرسش ها پاسخ دهد: جوک ها از نظر بعد اجتماعی حاوی چه پیام هایی درباره گروه های اجتماعی هستند؟ این پیام ها چه احساساتی را بیان می کند؟ برای پاسخ به این پرسش ها با بررسی ادبیات موجود در حوزه جامعه شناسی احساسات و جامعه شناسی جوک از نظریه قدرت و منزلت کمپر بهره گرفته شد. این پژوهش با روش تحلیل محتوای کمی و کیفی انجام گردیده و جامعه آماری آن جوک های مبادله شده در شبکه های اجتماعی تلگرام در سال 97 است. نتایج این پژوهش در محتوای جوک ها نشان می دهد؛ جنسیت، قومیت و خانواده مهم ترین مسائل گروهی و درون گروهی است که بیشترین تقابلات قدرتی و جایگاهی در آن ها دیده شده است. از سوی دیگر جوک ها به عنوان ابزاری کارآمد در جهت انتقاد به نابرابری قدرتی و جایگاهی در گروه های مختلف اجتماعی استفاده می گردد.

سینمای کمدی در ایران تاریخچه ای طولانی و مخاطبانی بسیار دارد. نگاهی به لیست پرفروش ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران نشان می دهد که این ژانر سینمایی همواره با استقبال گسترده اقشار اجتماعی گوناگون روبرو بوده است و جذابیت ویژه ای برای ذایقه هنری مخاطبان مختلف داشته است. مطالعات برون آکادمیک و نقدهای ژورنالیستی بسیاری درباره این فیلم ها انجام گرفته، اما فقدان مطالعات جامعه شناختی در این حوزه به طرزی نخ نما مشهود و محسوس است. هدف این پژوهش از مطالعه جامعه شناختی سینمای کمدی ایران، و به طور مشخص فیلم تگزاس ، پاسخ به پرسش هایی از این دست است که این ژانر سینمایی غالباً از چه شگردها و تمهیداتی برای جذب مخاطب استفاده می کند و عمدتاً کدام نوع مسائل اجتماعی را بازنمایی می کند؟ رویکرد پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است و از روش تحلیل محتوای کیفی برای تجزیه و تحلیل فیلم استفاده کرده است. نتایج تحلیل نشان می دهد که  در این فیلم بیشتر از عناصر کلیشه ای و مقوله ناهماهنگی برای جذب مخاطب بهره گرفته شده است و معیار انتخاب و بازنمایی مسایل اجتماعی بر اساس عرف عام بوده است.

پژوهش پیش رو با هدف تحلیل جامعه شناختی جوک های مرتبط با ویروس کرونا در شبکه اجتماعی تلگرام انجام شده است. توجه به مسائل اجتماعی مطرح شده در محتوای جوک های مرتبط با ویروس کرونا، راهی مناسب برای شناخت افکار و عقاید و واکنش افراد جامعه در مورد این ویروس منحوس است. این پژوهش با بهره گیری از رویکرد ترکیبی و مروری بر پژوهش های پیشین و انتخاب مقولات مناسب انجام شده است. پژوهش حاضر به دلیل بررسی در محتوای جوک ها از روش تحلیل محتوای کیفی بهره گرفته و جامعه آماری آن جوک های ردوبدل شده در شبکه اجتماعی تلگرام است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که جوک ها به عنوان متون اجتماعی پرطرفدار دارای قابلیتی هستند که می توانند در شرایط بحرانی نظیر شیوع ویروس کرونا بسیاری از مسائل فردی و اجتماعی همچون روابط خانوادگی و بهداشتی تا مسائل کلانی همچون اقتصاد و سیاست را انعکاس و مورد توجه قرار دهند.

شبکه اجتماعی اینستاگرام به عنوان یکی از پرمخاطب ترین شبکه های اجتماعی نوین در جامعه ایرانی محسوب می شود که کاربران بسیاری آن را دنبال می کنند. وجود صفحات مختلف و متعدد در شبکه اجتماعی اینستاگرام نشان دهنده آن است که کاربران ایرانی با اهداف و مقاصد متفاوتی به ایجاد و پیگیری این صفحات می پردازند. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف مطالعه جامعه شناختی شبکه اجتماعی اینستاگرام، ضمن نقادی پژوهش های پیشین، درصدد تحلیل محتوای صفحات کاربران ایرانی و دسته بندی آن ها بر اساس نوع کارکرد جمعی بر آمده است. نتایج نشان می دهد که این صفحات انبوه را می توان ذیل شش کارکرد جمعی دسته بندی کرد: خبری، آموزشی، بازاریابی، خدماتی، بلاگرها، و پیج های زرد. بدین-ترتیب، حوزه فعالیت شبکه اجتماعی اینستاگرام فراتر از ارتباط ساده اجتماعی است چراکه شبکه های اجتماعی جدید نظیر اینستاگرام با قابلیتی های متفاوتی که دارند بسیاری از حوزه های فردی و اجتماعی را تحت پوشش قرار می دهد و می تواند پاسخ گوی نیازهای متفاوت افراد در زمینه کسب وکار اقتصادی، دریافت اطلاعات ، سرگرمی، آموزش ، ارائه خدمات و غیره باشد. شبکه اجتماعی اینستاگرام همچنین موجب تقویت فرهنگ مشارکتی می گردد. چراکه کاربران و کنشگران در این شبکه در ایجاد و گردش محتوا جدید به طور فعالانه مشارکت می کنند.

تحلیل آسیب ها و مخاطرات رسانه اجتماعی اینستاگرامهدف مطالعه حاضر تحلیل آسیب ها و مخاطرات رسانه اجتماعی اینستاگرام در ایران است. این تحقیق با استفاده از روش گرند تئوری به بازسازی معنایی آسیب شناسی شبکه اجتماعی اینستاگرام بر اساس مصاحبه با مطلعین کلیدی و مشاهده صفحات اینستاگرامی می پردازد. مهم ترین سوال های محوری تحقیق این است که کدام مدل نظری آسیب های شبکه اجتماعی اینستاگرام را از دیدگاه مطلعین کلیدی تبیین می کند؟ چه عواملی باعث ایجاد آسیب ها در شبکه اجتماعی اینستاگرام شده است؟ نتایج این پژوهش نشان می دهد که آزادی موجود در شبکه اجتماعی اینستاگرام موجب شده تا برخی از صاحبان صفحه های مختلف اینستاگرامی برای جذب دنبال کننده از شیوه های غیراخلاقی و نامتعارف بهره گیرند، به گونه ای که انتشار این نوع رفتار ها موجب لطمه به پیکره فرهنگ خواهد شد.همچنین نتایج این پژوهش نشان می دهد،عواملی نظیر ضعف نظام آموزشی ،فقدان سرگرمی مناسب و ضعف قوانین نقش موثر در ایجاد این پدیده داشتند. واژه های کلیدی: رسانه های اجتماعی ، اینستاگرام، استراتژی داده- بنیاد، آسیب های فرهنگی ،لطمه فرهنگی.

مقاله حاضر با هدف بررسی جامعه شناختی بر روابط گروه های قومیتی با تاکید بر جوک های تلگرامی انجام شده است و درصدد پاسخگویی به سؤالات زیر است : جوک های قومیتی چه مسائلی را بیان می کند؟ و چه عواملی منجر به ایجاد جوک های قومیتی درگروه های مختلف می گردد؟ برای پاسخگویی به این سؤالات از نظریه کمپر بهره گرفته شد. این پژوهش به دلیل بررسی در محتوای جوک ها از روش تحلیل محتوای کیفی بهره گرفته است. در واقع تحلیل محتوا یکی از روش های اسنادی است که شامل برجسته ساختن محورها یا خطوط اصلی یک متن یا متون مکتوب یا مجموعه ای از تصاویر، نوارها و... غیره است. جامعه آماری این پژوهش جوک های رد و بدل شده در شبکه اجتماعی تلگرام است. نتایج این پژوهش نشان می دهدکه گروه های قومیتی به وسیله تمسخرو تحقیر درجوک ها درصدد جبران عدم توازن قدرتی و جایگاهی نسبت به گروه های فرادست و فاصله اجتماعی خود با گروه های فرودست هستند. از طرفی جوک ها منجر به نوعی دیدگاه کلیشه ای نسبت به گروه مخاطب می گردد، بدین معنا که گروه های قومیتی اغلب احساسات مشابه ای در پاسخ به این گونه جوک ها نشان می دهند.