ثریا زنگنه

هدف: هدف ارائه یک الگو جهت مدیریت بحران کووید 19 (کرونا ویروس) در کتابخانه های عمومی است. روش شناسی: پژوهش از نوع کاربردی است که به روش اکتشافی و با رصد فعالیت های کتابخانه های مختلف دنیا و مرور پژوهش های مرتبط در حوزه مدیریت بحران سعی بر آن بود که الگویی مناسب، مفهومی و جامع برای کتابخانه های عمومی طراحی و ارائه شود. یافته ها: الگوی پیشنهادی برای مدیریت بحران در سه فاز پیش از بحران، حین بحران و پس از بحران طراحی گردید. در فاز پیش از بحران فعالیت های عمده با عناوین پیش بینی، پیشگیری و آمادگی ارائه شد. در فاز شروع بحران هشدار و اطلاع رسانی، اقدامات عملیاتی و ارزیابی مداوم و پاسخگویی سریع به نیاز اطلاعاتی مراجعان مطرح شد و در فاز پس از بحران بازیابی، بازسازی و آموخته ها موردتوجه قرار گرفت.  اصالت: بحران کرونا و تأثیر آن بر خدمات کتابخانه ای و رکود چندین ماهه این مراکز اهمیت و ارزش یک الگوی کاربردی که بتواند راهبرد امنی برای فعالیت کتابخانه های عمومی کشور ارائه دهد را نشان می دهد. این پژوهش می تواند بینش و راه حل های عملی برای پاسخگویی به بحران جهانی کووید 19 برای کتابخانه های عمومی ایران که دردسرساز شده است، ارائه دهد و از این لحاظ ارزشمند است. نتیجه گیری: در هر سه مرحله از الگوی مدیریت بحران کووید 19 ارائه شده در این پژوهش عنصر اطلاعات نقش اول و بسیار مهمی ایفا می-کند با داشتن اطلاعات کافی و مدیریت درست آن و اجرای بدون نقص برنامه های عملیاتی توسط متخصصان علم اطلاعات و کتابداران می توان تا حدود زیادی وضعیت بحرانی را کنترل کرد.

هدف پژوهش بررسی رفتار اطلاع یابی در بافت زندگی روزمره ساکنان شهر کرمانشاه مطالعه موردی قوم کرد با تأکید بر نظریه زندگی سه بعدی می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به شیوه پیمایشی انجام گرفت. حجم نمونه با فرمول کوکران 384 نفر به دست آمد. نمونه گیری به روش خوشه ای دومرحله ای صورت گرفت. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. داده ها با نرم افزار اس.پی.اس.اس نسخه 24 تحلیل شد. اخبار مهم ترین کانال کسب اطلاعات زندگی روزمره قوم کرد بود. پاسخگویان بیشتر از پیام رسان های خارجی مانند تلگرام و واتساپ با اختلاف فاحش نسبت به پیام رسان های داخلی استفاده کردند. میانگین متغیرهای هویت قومی (88/3) هویت ملی (03/4) و حس تبعیض (14/3) به دست آمد. یافته ها نشان داد متغیرهای جمعیت شناختی بر همبستگی هویت قومی، هویت ملی، احساس تبعیض با اطلاع یابی در بافت زندگی روزمره تأثیر ندارند. برای بررسی معناداری رابطه هر سه متغیر مستقل پژوهش یعنی هویت قومی، هویت ملی، حس تبعیض با متغیر وابسته رفتار اطلاع یابی در بافت زندگی روزمره قوم کرد از رگرسیون چندمتغیره به روش هم زمان استفاده شد. مقدار ضریب تعیین تعدیل شده نشان داد 26 درصد از تغییرات رفتار اطلاع یابی در بافت زندگی روزمره قوم کرد، توسط متغیرهای مستقل هویت قومی و حس تبعیض پیش بینی شد. رفتار اطلاع یابی در بافت زندگی روزمره قوم کرد مفهوم پیچیده ای است که تحت تأثیر متغیرهای زیادی است که متغیرهای مستقل هویت قومی و احساس تبعیض توانستند کمی بیش از یک چهارم از تغییرات آن را پیش بینی کنند؛ بنابراین لزوم بررسی دیگر عوامل اثرگذار بر رفتار اطلاع یابی در بافت زندگی روزمره این قوم احساس می شود.

هدف : هدف اصلی پژوهش بررسی عوامل مرتبط با وندالیسم کتابخانه ای از دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه بود. روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه ی پژوهش تمام کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی نهادی استان کرمانشاه (168 نفر) بودند که با فرمول کوکران، حجم نمونه 118 نفر حاصل شد. از نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. سه دسته عامل"فردی"، "کتابخانه ای" و "اجتماعی و فرهنگی" مرتبط با پدیده ی وندالیسم در کتابخانه های عمومی شناسایی شد که این مدل نظری با استفاده از نرم افزار معادلات ساختاری اموس و تحلیل عاملی تاییدی مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها: بیشترین نوع تخریب خط خطی کردن کتاب ها، حاشیه نویسی یا نوشتن داخل کتاب ها بود. بین سطح برخورداری مراجعان و گرایش به وندالیسم رابطه ی معنادار دیده شد. مهمترین عامل کتابخانه ای مرتبط با وندالیسم کمبود منابع اطلاعاتی مورد نیاز مراجعان بود. در بین متغیرهای سازه فرهنگی و اجتماعی، رابطه ی متغیر فقر فرهنگی و جرم خیز بودن مکان کتابخانه معنادار شد. در مورد ابعاد سازه عوامل فردی، متغیر ویژگی های شخصیتی افراد (ضریب رگرسیون 82/0) معنادار شد. در بین عوامل سه گانه ی مرتبط با وندالیسم کتابخانه ای، مهمترین سازه بعد کتابخانه ای (ضریب مسیر74/0) بود. نصب دوربین مدار بسته و سیستم اعلام سرقت، شناسایی افراد وندال و تذکر بدور از خشونت به آنها، نظارت دقیق کتابداران و وجود نگهبانی در کتابخانه ها از راه های مقابله با وندالیسم ارائه شد. نتیجه گیری: تجهیز کتابخانه ها و آموزش کتابداران در راستای برخورد خوب با کاربران، برگزاری کارگاه های آموزشی جهت آگاه سازی کاربران از جرم بودن اعمال وندالیستی می تواند به کاهش وقوع این مسئله کمک کند.

هدف: بررسی رابطه ی بین مهارت های چندزبانگی و رفتار اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی می باشد. روش شناسی: پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی است که به روش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی انجام شد. جامعه ی آماری تمام دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی بود که در نیمسال دوم سال تحصیلی 1396-1395مشغول به تحصیل بودند. نمونه گیری به صورت طبقه ای دو مرحله ای صورت گرفت. حجم نمونه با فرمول کوکران 365 نفر برآورد شد. داده های مورد نیاز پژوهش با ابزار پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار اس.پی.اس.اس. نسخه ی 23 انجام شد.یافته ها: بین مهارت های چندزبانگی و رفتار اطلاعاتی به طور کلی رابطه ی معنادار دیده نشد. از بین چهار متغیر سن، جنسیت، سطح تحصیلات و شاغل بودن، تنها دو متغیر سطح تحصیلات و شاغل بودن با رفتار اطلاعاتی دانشجویان رابطه ی معنادار و مثبت داشت. بین آشنایی با انواع زبان ها و رفتار اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی رابطه ی معنادار وجود نداشت.ارزش(اصالت): با بررسی تاثیر متغیر زبان بر رفتار اطلاعاتی دانشجویان، می توان هم رفتار اطلاعاتی آنها را پیش بینی کرد و هم منابع اطلاعاتی بهتری که مورد نیاز آنهاست را تهیه کرد و از صرف هزینه برای منابع بدون استفاده جلوگیری خواهد شد. نتیجه گیری: به نظر می رسد دانشجویان به قدرت مهم ابزار زبان در رفتارشان واقف نیستند، بنابراین لازم است هم دانشجویان و هم دانشگاه ها بیشتر به این مساله اهمیت دهند. یکی از راهکارها برگزاری کلاس های آموزش و تقویت مهارت های زبان است که هم می تواند توسط دانشگاه ها برگزار شود و هم خود دانشجویان در محیط های خارج از دانشگاه، این دوره ها را بگذرانند

هدف پژوهش پیش رو بررسی روند حرکت کتابخانه های عمومی در استان کرمانشاه به سمت کتابخانه های سبز و توسعه ی پایدار بود. پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی بوده که به شیوه ی توصیفی و پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی و پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه ی پژوهش مسئولین کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه بودند که تعدادشان 96 نفر بود. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 76 نفر برآورد شد که بعد از ارسال سیاهه وارسی و پرسشنامه تعداد 63 عدد به شکل صحیح تکمیل و عودت داده شد. یافته ها نشان داد بیشترین صرفه جویی در مصرف کاغذ و کمترین در حمل ونقل بود. میزان رعایت مصرف کاغذ بالاترین میانگین (70/3) و رعایت استانداردهای زیست محیطی در حمل ونقل کمترین میانگین (83/1) را کسب کرد. کتابخانه های موردبررسی ازلحاظ حرکت به سمت کتابخانه های سبز و توسعه ی پایدار از دیدگاه مسئولین آن ها در وضعیت نسبتاً خوب و کمی بالاتر از متوسط قرار دارند. میزان اهمیت استانداردهای زیست محیطی در اهداف راهبردی و برنامه های مدون و اساسی کتابخانه های عمومی و آموزش مسائل زیست محیطی در کتابخانه ها پایین تر از متوسط و ضعیف بود. همچنین یافته ها حاکی از آن بود که مسئولین کتابخانه های عمومی موردبررسی تمایلی بالاتر از متوسط (73/3) جهت ایجاد یک اتاق یا دفتر سبز برای بررسی و پیگیری استانداردها و مسائل زیست محیطی در کتابخانه های عمومی داشتند. نیاز است نهاد کتابخانه های عمومی کشور با ایجاد بخشنامه ها و مقررات اداری لازم الاجرا حرکت به سمت کتابخانه های سبز و توسعه ی پایدار را هدفمندتر دنبال کند. اگرچه وضعیت کتابخانه های عمومی موردبررسی از دیدگاه مسئولین آن ها نسبتاً خوب ارزیابی شد، اما تا رسیدن به وضعیت ایده آل راه زیادی در پیش است.

هدف: هدف این پژوهش، تحلیل رفتار استنادی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی در پایان نامه ها از سال1393 تا 1398 بود. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات تحلیل استنادی و مقطعی و بر اساس شیوه گردآوری داده ها از نوع کتابخانه ای می باشد. جامعه پژوهش کلیه پایان نامه های دفاع شده دانشجویان دانشگاه رازی در سال های 1393 تا 1398 که جمعاً 3854 پایان نامه بود. حجم نمونه بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران 349 پایان نامه محاسبه شد. برای جمع آوری داده ها از روش طبقه ای- تصادفی استفاده شد. و نهایتاً داده ها را با کمک نرم افزار اکسل و اس. پی. اس. اس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: هر پایان نامه در دانشگاه رازی به طور متوسط دارای 58/93 منبع کتابشناختی(استناد) بود. بیشترین استناد مربوط به مقالات با میانگین 92/67 و کمترین استناد مربوط به وب سایت ها با میانگین77/1 است. در بین مقالات بیشترین استناد به مقالات انگلیسی با میانگین 56/55 و کمترین استناد به مقالات عربی بود. همچنین بین دانشکده و استناد به مقالات علمی رابطه معناداری وجود داشت. نتیجه گیری: استفاده از منابع جدید و غنی در پایان نامه های رشته های مختلف امری ضروری به نظر می رسد و از آنجا که منابع انگلیسی در این زمینه ها غنی تر هستند، استفاده از این منابع در پژوهش های دانشگاهی نیز افزایش یافته است. لذا توجه به رشته های مختلف دانشگاهی بر اساس نیاز اطلاعاتی آنان در زمان مجموعه سازی منابع کتابخانه ای و هم چنین اشتراک گرفتن از پایگاه های اطلاعاتی معتبر برای دسترسی سریع و آسان به منابع انگلیسی امری ضروری و حائز اهمیت می باشد.