ثریا قوره جیلی

در عصر حاضر دانشگاه های ما نیاز به رهبرانی دارند که در شرایط پیچیده بتوانند هم درزمینه مدیریت امور روتین و هم درزمینه انجام فعالیت های جدید تعادل برقرار کرده و این رهبران نوظهور همان رهبران دوسو توان هستند. هدف اصلی پژوهش، طراحی الگوی رهبری دوسو توان در دانشگاه های دولتی است که با روش داده بنیاد گلیزری انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختاریافته با 11 نفر از خبرگان حوزه آموزش عالی است که با روش نمونه گیری نظری انتخاب شدند. مفهوم ها و مؤلفه های رهبری دوسوتوان (106 مفهوم کلیدی، 25 مقوله اولیه و 7 مقوله ثانویه) از مصاحبه ها مشخص و در قالب الگوی مفهومی داده بنیاد تدوین شد. براساس یافته های پژوهش، مقوله محوری رهبری دوسو توان است. نتایج نشان داد که مؤلفه-های توانمندی های فردی شامل (توانایی های فردی، مهارت های فردی، نگرش، رفتار و انگیزش)، برنامه ریزی استراتژیک (هدف گذاری، آینده نگاری)، اخلاق مداری و خدمتگزاری شامل (پایبندی به مهارت های اخلاقی، خدمت رسانی و پاسخگویی، نظارت مستمر)؛ مدیریت کلان دانشگاه شامل (مدیریت دانش، توسعه و بهبود مستمر دانش، مدیریت مشارکتی، استفاده از قابلیت های سرمایه انسانی، مدیریت مالی، توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی)؛ توسعه همکاری های علمی (ارتباط با صنعت، تجاری سازی و بین المللی کردن دانشگاه ها)؛ بهره گیری از فرصت ها شامل (توانمندی جذب، مدیریت تسهیلات، شناسایی توانمندی ها)؛ هماهنگی و انعطاف پذیری شامل (مهارت های ارتباطی، مدیریت تعادل، مدیریت طراحی) است. این نتایج در قالب الگوی داده بنیاد برای استفاده رؤسای دانشگاه ها و اعضای هیئت علمی دانشگاه ها ارائه شده است

هدف اصلی پژوهش، ارائه الگوی شایستگی رهبری مدیران مدارس ابتدایی است که با رویکرد داده بنیاد انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختار یافته با 22 نفر از مدیران، معاونان و معلمان مدارس صورت گرفته است که با روش نمونه گیری نظری انتخاب شدند. در این پژوهش، برای تحلیل مصاحبه ها از روش تحلیل محتوا و برای تعیین روایی از تطبیق توسط اعضا و بررسی همکار استفاده گردید. برای تعیین پایایی نیز از پایایی بازآزمون و روش توافق درون موضوعی استفاده شد. مفهوم ها و مؤلفه های شایستگی های رهبری (144 مفهوم کلیدی، 29 مقوله اولیه و 5 مقوله ثانویه) از مصاحبه ها مشخص و در قالب الگوی مفهومی داده بنیاد تدوین شد. بر اساس یافته های پژوهش، مقوله محوری، شایستگی رهبری مدیران است. مؤلفه های برآمده از دل مصاحبه ها به این شرح است: مؤلفه های برنامه ریزی استراتژیک؛ شامل تفکر استراتژیک، آینده نگاری، هدف گذاری؛ مؤلفه های مدیریت همه جانبه شامل مدیریت بر رفتار، مدیریت منابع، مدیریت هزینه، مدیریت اقتضایی، ایجاد انگیزه؛ مؤلفه های دانش افزایی شامل تخصص علمی، دانش تعلیم و تربیت، دانش مدیریت، دانش ارتباطات، مهارت های پژوهشی، مهارت های ارتباطی، ایجاد شبکه های ارتباطی، شناخت فعالیت های مدارس، شناخت ارزش ها، شناخت محیط، شناخت ساختار؛ مؤلفه های ویژگی های فردی شامل اخلاقی، رفتاری، شخصیتی، نگرشی، هوشی و اعتقادی و همچنین مؤلفه های اعتبار شامل وجهه در بین مدیران مدارس، وجهه اخلاقی، عامل تغییر و تحول خواهی است.