سید روح الله موسوی زاده

گسترش بیماری های صعب العلاج منجر به بروز تعارضات و ناراحتی های معنوی نوپدیدی گشته است. تعارض «عزت نفس» از تعارضات فراگیری است که در حین بیماری و درقالب گزاره ذیل هویدا می گردد: «اگر کرامت انسان، امری خدادای است چرا در شرایط سخت بیماری، میزان آن کاهش می یابد.» تحقیقات گسترده و مشاهدات بالینی نگارندگان، اذعان دارد این تعارض در غالب موارد، منجر به کاهش سلامت معنوی می گردد. روش پژوهش، کیفی و از نوع توصیفی-اکتشافی-تحلیلی بوده و اطلاعات از طریق کتابخانه ای گردآوری شده است. یافته های تحقیق گویای آن است که غالباً اشکال اساسی به نحوه شکل گیری باور افراد پیرامون مفهوم «عزت نفس» وارد است بنابراین، اصلاح و شکل گیری صحیح باورهای انسان نقش ویژه ای در رفع و عدم وقوع تعارضات ایفا می کند.

«شخصیت اخلاقی»، موضوعی مرتبط با روان و مبحثی مهم در روان شناسی اخلاق است. مسئله اینجاست که آیا شکل گیری شخصیت اخلاقی، امری ذاتی و غیرقابل تغییر است؟ چنانچه اکتسابی باشد چه عواملی بر آن اثرگذار است؟ اگر شخصیتی رذیلتمند گشت آیا اصلاح آن امکان پذیر است؟ نظربه اهمیت سؤالات مذکور ضرورت دیده شد تا در نوشتار پیش رو موضوع «شکل گیری و اصلاح شخصیت اخلاقی» و مقایسه عوامل مؤثر برآن از دیدگاه کریسجینسون، بتلی و مطهری مورد بررسی قرارگیرد. کریسجینسون معتقد است رذایل را می توان توسط عامل درونی حکمت نظری، اصلاح نمود. تأکید بتلی بر تأثیر شگرف عامل بیرونی الگوپذیری است. اما افق دید مطهری، گویای آن است وی علاوه بر پذیرش موضوع ساخت و اصلاح شخصیت اخلاقی، برخلاف دو فیلسوف غربی، وجود هر دو عامل حکمت نظری و الگوپذیری را در کنار هم ضروری می داند و از این منظر، دیدگاه وی از جامعیت ویژه ای نسبت به دو رویکرد غربی، برخوردار است.