فاطمه شاه رجبیان

یکی از پدیده هایی که در قرن بیستم زندگی بشر را دگرگون کرده است و همچنان به رشد فزاینده خود ادامه می دهد، تلفن هوشمند است. به طورکلی استفاده از تلفن هوشمند در سرتاسر جهان نقش مهمی را در روابط بازی می کند. از زمانی که استفاده از تلفن های هوشمند رایج شده سوالی که ذهن بسیاری از پژوهشگران را به خود مشغول کرد این بود که آیا استفاده بیش ازحد از تلفن هوشمند می تواند منجر به اعتیاد گردد یا خیر. تشخیص اعتیاد به تلفن هوشمند با استفاده بیش ازحد از آن و اشتغال ذهنی به آن مشخص می شود. در سال های اخیر ادبیات مربوط به اعتیاد به تلفن هوشمند رشد چشمگیری داشته است. بااین وجود رابطه ی آن با طبقه بندی های موجود در آسیب شناسی روانی هنوز به خوبی روشن نشده است. در این پژوهش جهت بررسی مفهوم استفاده مشکل ساز از تلفن های هوشمند و همچنین بررسی علل احتمالی این استفاده مشکل ساز و رابطه آن با اختلالات روانی ازجمله اضطراب و افسردگی، پایگاه های داده معتبر داخلی و خارجی جستجو شده و نتایج مقالات مرتبط غربال شده مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که اضطراب و افسردگی به طور معناداری با اعتیاد به تلفن همراه رابطه دارد. بیشتر مقالات رابطه بین استفاده مشکل ساز از تلفن همراه با افسردگی، اضطراب، استرس حاد و عزت نفس پایین را بررسی کرده بودند. دراین بین، بدون در نظر گرفتن سایر متغیرهای مرتبط، شدت افسردگی همواره با استفاده مشکل ساز از تلفن های هوشمند مرتبط بوده است که نشان دهنده حداقل اندازه اثر متوسط می باشد. اضطراب نیز همواره با استفاده مشکل ساز از تلفن های هوشمند مرتبط بود اما اندازه اثر کوچکی داشت. استرس هم همواره به گونه ای و با اندازه اثر کوچک تا متوسط مرتبط بود. عزت نفس به صورت ناپیوسته و با اندازه اثر کوچک تا متوسط مرتبط بود. با بررسی آماری سایر متغیرهای مرتبط متوجه شدیم که آن ها اندازه اثر کوچک تری دارند .

در سال های اخیر ارقام مرتبط با مصرف الکل به طور روزافزونی در سطح جهانی رو به افزایش بوده است. این افزایش روز افزون به عنوان یک مشکل اساسی در سطح جهانی قلمداد می شود. مصرف الکل دارای عوارض جانبی بسیاری بوده و به دنبال آن آسیب های متنوعی را به دنبال دارد. در چندین سال گذشته، برنامه های مختلفی برای درمان مصرف الکل و در قالب درمان های دارویی و غیردارویی معرفی شده است. با وجود اینکه دارو درمانی یکی از رویکردهای رایج و اثربخش محسوب می شود، اما اینطور به نظر می رسد که این نوع درمان به تنهایی کفایت نمی کند و باید از سایر درمان هایی که ابعاد روان شناختی، روابط اجتماعی و محیطی بیماران را مدنظر قرار می دهند استفاده شود. یکی از مدل هایی که بر ایجاد انگیزه و تغییر در مراجعان مبتلا به اعتیاد به الکل تمرکز می کند، مدل غربال گری، مداخله مختصر و ارجاع به درمان می باشد. در پژوهش حاضر با یک مرور سیستماتیک بر پیشینه پژوهشی مربوط به اثر گذاری غربال گری، مداخله مختصر و ارجاع به درمان بر افراد وابسته به الکل، پایگاه های اطلاعاتی جهانی براساس کلیدواژه های مرتبط مورد بررسی قرار گرفته مقالات مرتبط غربال شدند و نتایج آن ها استخراج و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاکی از این بود که غربال گری، مداخله مختصر و ارجاع به درمان باعث بهبودی مراجعه و کاهش مصرف در افراد وابسته به الکل می شود. از این رو، با توجه به اثر گذاری مدل درمانی بررسی شده در بهبود کاهش مصرف و کارایی و قابلیت اجرای این مدل در اورژانس ها می توان بیماران با مشکلات سوء مصرف و وابستگی به الکل را به مراکز درمانی مناسب ارجاع داد.

بیماری کووید-19 به عنوان یک بیماری ناتوان کننده، به عنوان ششمین بحران سلامت عمومی اعلام شده است. این بیماری علاوه بر پتانسیل کشنده بودن و عوارض جسمانی، پیامدهای روانی متعددی نیز دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی پیامدهای روانشناختی ناشی از اپیدمی کروناویروس در بین دانشجویان بود. این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه پژوهش شامل 801  نفر از دانشجویان سراسر کشور در سال 1399 بود که به صورت آنلاین به پرسشنامه استرس، اضطراب و افسردگی (DASS-21)، پرسشنامه اختلال اضطراب فراگیر، پرسشنامه اضطراب ناشی از کروناویروس و اطلاعات جمعیت شناختی پاسخ دادند. از آزمون مجذور خی، آزمون تی مستقل و تحلیل واریانس برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین اضطراب کرونا ویروس آزمودنی ها برابر با 77/13، میانگین اضطراب برابر با 83/6، میانگین تنیدگی برابر با 68/6، میانگین اضطراب فراگیر برابر با 85/4 و میانگین افسردگی برابر با 54/5 بود. نتایج همچنین نشان داد که اضطراب عمومی و اضطراب فراگیر قادر به پیش بینی اضطراب کرونا ویروس در بین شرکت کنندگان پژوهش بودند. نتایج آزمون t و آنووا نیز بیانگر آن بود افرادی که سابقه بیماری کرونا داشتند، در مقایسه با افرادی که این بیماری را نداشتند، اضطراب کرونا بیشتری داشتند؛ همچنین در افرادی که یکی از اعضای خانواده آن ها بیماری کرونا داشته، اضطراب کرونا ویروس بیشتری مشاهده شد؛ افزون بر این، افرادی که با دوستان زندگی می کردند، اضطراب کرونا ویروس بیشتری داشتند (001/0p < ). یافته های پژوهش نشان می دهد که بیماری کویید-19 مشکلات روانشناختی زیادی برای افراد بوجود آورده است که این مشکلات در افرادی که خود یا یک نفر از نزدیکانش مبتلا به کرونا ویروس شده است و با دوستان زندگی می کنند، بیشتر است.