علیرضا بابایی سارویی

اقناع افکار عمومی در مسایل مختلف از جمله صرفه جویی مصرف آب از موضوعات بسیار مهم کشور به حساب می آید. برای صحبت از متقاعد سازی و تغییر رفتار عموم مردم لازم است ابتدا مفاهیم اصلی مبحث تغییر رفتار، از جمله فرهنگ و آداب و رسوم جمهوری اسلامی ایران مورد بحث و بررسی قرار گیرد. مسأله مدیریت منابع و مصرف آب در جهان و به خصوص در کشور ما که عموم مناطق آن در معرض خشکسالی قرار دارد از مسایل با اولویت مهم کشور به حساب می آید و لازم است پژوهشگران موضوعات مختلف از جمله علوم اجتماعی و علوم ارتباطات برای حل این مسأله به کمک بشتابند. اهمیت مسأله صرفه جویی و هدایت مردم به اصلاح رفتارهای غلط خود، ما را بر آن داشت تا مورد مطالعه را بررسی تلاش های وزارت نیرو برای متقاعدسازی مردم در مصرف بهینه آب از طریق نشانه شناسی آگهی های تولید شده قرار دهیم. همچنین ساختارهای اقناعی آگهی ها و نقاط قوت و ضعف پیام ها مورد واکاوی دقیق قرار گرفت. در واقع در پی بررسی، تلاش های صورت گرفته از جانب فرستنده می باشد و اثر آن بر گیرنده(مخاطب) نیست. این پژوهش به بررسی پنج پوستر در حوزه مصرف بهینه آب با شاخص تکنیک های اقناعی، پرداخته است. جمع بندی عموم آگهی های تولیدی آن است که؛ از تکنیک های اقناعی بهره برده اند، اما برنامه ریزی هدفمند و منسجم در تولید آگهی ها مشاهده نشده است. تکنیک درشت نمایی پیام و واقعیت، بیشترین استفاده را در تکنیک های اقناعی داشته است.

در عصر حاضر، رسانه ها ضمن تصویرسازی ، بازنمایی و برجسته سازی ها برای مخاطبان خود، نقش مهمی در تکوین هویت افراد و جامعه دارند. مصرف این رسانه هاً بسیاری از شاخص ها و اصول هویت مدرن را در خود جای داده است و امر انتقال و ساخت هویتی آنها را براساس اصول مدرن برای سایر جوامع و انسان ها محقق می کند. مسأله هویت ملی خصوصاً در شهرهای مرزی ایران به سبب فرضیه ی وجود، محرومیت های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، ضرورت و اهمیت ویژه ای یافته است. مطالعه ی نسبت میان وضعیت رشد و توسعه این هویت در میان شهروندان مرزنشین با داده های موجود از کمّ و کیف مصرف رسانه ای آنان که عمدتاً در زمینه ای مدرن با تکنولوژی و هم چنین برخاسته از اصول و هنجارهای مدرن سامان یافته، اصلی این پژوهش است.لذا به دنبال کشف پاسخی برای سؤال چگونگی رابطه ی مصرف رسانه ای و هویت مدرن در شهرهای مرزی کشور و با تکیه بر در داده های پیمایشی که در سال 1395 توسط مؤسسه مطالعات ملی انجام گرفته، با اتخاذ روشی توصیفی تحلیلی به بررسی این داده ها می پردازیم. نتایج بررسی های این مقاله نشان می دهد که: اولاً شهروندان شهرهای مرزی کشور، به طور ویژه از رسانه های اجتماعی استفاده می کنند. ثانیاً گرچه تا حد قابل توجهی هویت مدرن آنان از کمّ و کیف مصرف رسانه ای شان ناشی می شود، همچنان هویت دینی یا بومی که مجموعاً هویت سنتی آنان را سامان می دهد، نقش محوری دارد.