فرنوش خالدیان

انحرافات در یک پروژه ساخت، به اندازه ای مهم است که سال ها روش های گوناگونی برای اندازه گیری آنها ارائه شد. طول زمان کسب شده یکی از این روش هاست. این روش، شاخص های ارزیابی پروژه را تنها با در نظر گرفتن روند زمان گذشته، در مقایسه با برنامه مبنا می سنجد و عوامل دیگر را نادیده می گیرد؛ همین امر، به ازدست رفتن بسیاری از اطلاعات برای راهنمایی مدیران منجر می شود. در این پژوهش فرآیندی ارائه می شود که در آن امکان توسعه شاخص های ارزیابی زمان در روش طول زمان کسب شده، با به کارگیری شاخص های کلیدی کیفیت اجرای پروژه، به گونه فازی و با مبنای ریسک های مهم تر شناسایی شده، به وجود می آید. نخست، ریسک ها بر پایه استاندارد پی ام باک شناسایی شدند و مدیران پروژه، مهم ترین آنها را انتخاب کردند؛ سپس دو شاخص کلیدی تجهیز پروژه و عملکرد اجرا بر پایه ریسک ها طراحی شدند. شاخص ها دوباره به مدیران ارائه شد تا اثر آینده آنها بر پروژه مشخص شود؛ بنابراین با ایجاد متغیرهای زبانی فازی، دو شاخص به گونه فازی، به طول زمان کسب شده وارد شدند و آن را توسعه دادند. این فرآیند بر مورد مطالعاتی شبیه سازی شده، در نرم افزار Matlab اجرایی شد؛ سرانجام برای اعتبارسنجی، توسط سنجش اثر شاخص ها و مدل ارائه شده، بر زمان نهایی پروژه به دقت بالاتر مدل پیشنهادی اشاره شد که در مقایسه با تخمین زمان نهایی توسط طول زمان کسب شده است. به علاوه محاسبه شاخص DPI با روش های مختلف نشان داد روش پیشنهادی پژوهش پیش رو، دقت بیشتری نسبت به روش پژوهش دیگران دارد.

مدیریت طول زمان کسب شده روشی است که در راستای تکامل مدیریت ارزش کسب شده و حل برخی مشکلات آن، از جمله جداسازی اندازه گیری بُعدزمان و هزینه پروژه، به وجودآمده است. این روش با ارائه شاخص های عملکردی، امکان اندازه گیری دقیق میزان پیشرفت پروژه و محاسبه زمان و هزینه اتمام آن را به مدیران می دهد. با وجودچنین مزایایی، در این روش میزان قابل قبول شاخص های پیشرفت پروژه مشخص نیست، که این عامل باعث سردرگمی می شود. بنابراین در این پژوهش، با هدف بهبودعملکردسیستم مدیریت طول زمان کسب شده، از نمودارهای کنترل کیفیت آماری که پیش تر در روش مدیریت ارزش کسب شده بکار گرفته می شد، استفاده می شودتا آستانه های قابل قبول شاخص های عملکردپروژه محاسبه گردند. این نمودارها نه در جریان فرایندپروژه بلکه در زمان برنامه ریزی پروژه و با شبیه سازی مونت کارلو محاسبه شدند. چنین محاسبه هایی به مدیران پروژه، دیدی آینده نگر می بخشندو مبنایی برای سنجش و مقایسه عملکردپروژه در جریان انجام آن به وجودمی آورند.

بسیار مشاهده می شود پروژه ها از زمان و هزینه برنامه ریزی شده عقب می مانند؛ علل چنین مشکلاتی استفاده از روش هایی است که جهت کنترل عملکرد پروژه به گذشته توجه می کنند. در پژوهش حاضر برای نزدیک کردن برنامه زمان بندی و واقعیت از دو روش مدیریت طول زمان کسب شده و مدیریت ریسک بهره گرفته شد تا در کنار دقت بالای روش اول، از آینده نگری روش دوم استفاده شود و زمان بندی برنامه و واقعیت به یکدیگر نزدیک شوند. در این پژوهش ابتدا با استفاده از شبیه سازی مونت کارلو حدود کنترلی شاخص های عملکردی پروژه ایجاد شدند، سپس ریسک های پروژه شناسایی گردیدند و پروژه تحت شرایطی که بحرانی ترین ریسک ایجاد شود؛ شبیه سازی شد و برای درصد هایی که حدود کنترلی نقض شدند زمان پایان پروژه مجدداً اندازه گیری شد. زمان پایان به دست آمده، حدود دو ماه بیشتر از زمان پایانی قبل از به کارگیری روش ها را نشان می دهد و بیان کننده لزوم شناسایی ریسک ها حین برنامه ریزی پروژه هاست.