حمید مظفری

اتابکان زنگی حکومتی ترک تبار بودند که به طور رسمی از سال 521 هجری در موصل به قدرت رسیدند و تا سال 624 هجری بر پاره ای از مناطق شمال عراق حکومت کردند. این حکومت به دلیل شرایط ویژه جهان اسلام در آن روزگار، مناسبات مهمی با قدرت های زمانه خود؛ یعنی امپراتوری بیزانس، امارت های انطاکیه و رها، پادشاهی اورشلیم و خلافت عباسی برقرار کرد. پژوهش حاضر با رویکرد تاریخی و با روش توصیفی تحلیلی، تحول مناسبات اتابکان زنگی با خلافت عباسی و شرایط، علل و روند آن را بررسی نموده است و به این نتیجه دست یافته است که مناسبات این دو دولت، متأثر از سیاست های داخلی دو طرف و شرایط زمانه، از مرحله واگرایی به مرحله هم گرایی گذر کرده است

این تحقیق مدلی برای اصول راهبری شرکتی برای بازار سرمایه ایران ارائه می کند. پس از بررسی ادبیات نظری موضوع اصول راهبری شرکتی در دنیا و بررسی اصول راهبری شرکتی در بورس نیویورک، بورس لندن و بورس مالزی و در نظر گرفتن شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران، مدل مفهومی و پرسشنامه تحقیق تدوین گردید. براین اساس، هیئت مدیره و اثربخشی آن، پاسخگویی، کمیته های هیئت مدیره و ارائه گزارش جامع شرکت و ارتباط با ذینفعان به عنوان اصول راهبری شرکتی انتخاب شدند. پرسشنامه تحقیق در معرض نظرخواهی 30 نفر از خبرگان قرار گرفت و با استفاده از روش دلفی فازی مثلثی نتایج آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و اصول نهایی استخراج گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که دستورالعمل راهبری شرکتی تدوین شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار توانایی پاسخگویی کامل به نیازهای کاربران را ندارد و مولفه های مورد اجماع در تحقیق حاضر باید مورد استفاده قرار گیرد.

تحقیق حاضر در پی تدوین اصل هیئت مدیره و اثربخشی آن برای دستورالعمل راهبری شرکتی سازمان بورس و اوراق بهادار ایران می باشد. پس از بررسی ادبیات نظری ترکیب و ویژگی های هیئت مدیره در اصول راهبری شرکتی بورس نیویورک، بورس لندن و بورس مالزی و در نظر داشتن شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران، ابعاد و مولفه های ترکیب و ویژگی های هیئت مدیره اثربخش که عبارتنداز: نقش های هیئت مدیره، تفکیک مسئولیت ها، رئیس هیئت مدیره، اعضای غیرموظف هیئت مدیره، ترکیب هیئت مدیره، تعهد هیئت مدیره، توسعه و بهبود هیئت مدیره، اطلاعات و ارتباطات هیئت مدیره، ارزیابی هیئت مدیره، انتخاب مجدد اعضای هیئت مدیره و جبران خدمات هیئت مدیره انتخاب شدند، سپس در معرض نظرخواهی 30 نفر از خبرگان قرار گرفت و با استفاده از روش دلفی فازی مثلثی نتایج آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت ابعاد و مولفه های ترکیب و ویژگی های هیئت مدیره اثربخش استخراج گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که اصل هیئت مدیره و مدیرعامل دستورالعمل راهبری شرکتی تدوین شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار ایران دارای ایراداتی اعم از تعریف سهامدار عمده، تعریف ویژگی های عضو مستقل هیات مدیره میباشد، همچنین مواردی اعم از تعریف عضو مستقل ارشد، افشاء تعداد جلسات هیات مدیره و کمیته ها، تعیین نیازهای آموزشی اعضای هیات مدیره، ارزیابی عملکرد اعضای هیات مدیره و ...در نظر گرفته نشده است و نیازمند استفاده از نتایج مورد اجماع در تحقیق حاضر می باشد.