ابوالقاسم مجتهدی زنجیرآباد

در این مقاله سعی شده است که ریشه های نظریه سازه انگارانه در روابط بین الملل و چگونگی تأثیرپذیری این نظریه از روش شناسی ها، معرفت شناسی ها و هستی شناسی های پیش از خود را مورد بررسی قرار دهد. سازه انگاری به عنوان یک رویکرد جدید در مطالعات روابط بین الملل با ایجاد رابطه میان واقعیت های عینی و تفسیرهایی که از این واقعیت ها در ذهن مفسران این حوزه مطالعاتی ساخته می شود، به دنبال ایجاد نگرشی جدید در حوزه مطالعات روابط بین الملل است. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیازمند شناخت و به کارگیری این رویکرد در مناسبات سیاسی و بین المللی خود است، از این رو، در مقاله حاضر پس از تبیین مسئله، سؤال اصلی، فرضیه و چارچوب نظری مورد تأکید برای چارچوب بندی این مقاله، به منظور آشنایی بیشتر با ابعاد نظری و عملی نظریه سازه انگارانه، ریشه های هستی شناختی، معرفت شناختی و روش شناختی مورد بررسی و مطالعه قرار خواهد گرفت و بر لزوم و مزیت این نظریه در میان نظریات روابط بین الملل به منظور استفاده از آن در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پرداخته می شود.

بدون تردید آموزش و نظام آموزشی از مهمترین زمینه های شکل دهی به افکار و اندیشه های اجتماعی افراد و زمینه ساز توسعه در میان جوامع بشری به شمار می رود. در این میان مکتب فکری معتزله و اندیشه های برآمده از آن از جمله مهمترین زمینه های فکری و اندیشه ای شکل دهنده در تاریخ اسلام و نظام های آموزشی منبعث از آن به شمار می رود. لیکن نظام آموزشی برآمده از اندیشه های معتزله، تحت تاثیر مهمترین مبانی فکری و اندیشه ای آن شکل گرفته و امکان توسعه ی جامعه را در قالب چنین رویکردی قابل بررسی و تبیین می نماید . بر این اساس پژوهش پیش روی به روش توصیفی-تحلیلی بر آن است تا به ارائه ی مدلی آموزشی در ایجاد تحولات اجتماعی و فرهنگی توسعه محور بپردازد. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، خرد محوری، پرهیز از جبرگرایی، شک علمی و تسامح از مهمترین مبانی اندیشه ای در تفکر معتزله و در راستای کامیابی به توسعه به شمار می رود.