باقر سرداری

این مطالعه با هدف بررسی رابطه بین مواجهه با خشونت خانوادگی و رفتارهای قلدری در دانش آموزان انجام شد. این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر دوره متوسطه اول شهر خوی در سال تحصیلی 1401-1400 نفر بود. نمونه آماری شامل 350 نفر بود که به روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای با استفاده از فرمول اسلووین انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مقیاس قلدری ایلی نویز (IBS)، و مقیاس مواجهه کودک با خشونت خانگی (CEDV) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون در برنامه SPSS انجام شد. تحلیل داده ها نشان داد که بین مواجهه با خشونت خانوادگی و رفتارهای قلدری رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (05/0p<). همچنین، مواجهه با خشونت خانوادگی قادر به پیش بینی بخشی از تغییرات رفتارهای قلدری بود. با توجه به یافته ها می توان مطرح کرد که مواجهه با خشونت خانوادگی در دانش آموزان احتمالاً منجر به بروز، تشدید و تداوم رفتار قلدری می گردد.

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش برنامه شناخت اجتماعی بر فراشناخت اخلاقی و سطح همدلی در دانش آموزان انجام شد. پژوهش حاضر از نوع مطالعات نیمه تجربی با طرح پیش آزمون_پس آزمون _پیگیری و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر مشغول تحصیل در مدارس دوره اول متوسطه شهر خوی در سال تحصیلی 1400-1399 بود. با توجه به هدف پژوهش 30 نفر از دانش آموزان به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. سپس، شرکت کنندگان گروه آزمایش طی 10 جلسه 60 دقیقه ای، تحت آموزش برنامه شناخت اجتماعی توسط پژوهشگر قرار گرفتند، اما گروه کنترل مداخله ای دریافت نکرد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل مقیاس فراشناخت اخلاقی (MMS) و مقیاس همدلی پایه (BES) بود. تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر در برنامه SPSS نسخه 26 انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که آموزش برنامه شناخت اجتماعی منجر به افزایش نمرات فراشناخت اخلاقی (384/0=2, h47/17F=) و همدلی (400/0=2, h63/18F=) در آزمودنی های گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شده است. با توجه به یافته ها می توان مطرح ساخت که آموزش برنامه شناخت اجتماعی مداخله مؤثر و مناسبی برای ارتقای فراشناخت اخلاقی و سطح همدلی دانش آموزان است.