رشید هاشمی

این مقاله تحلیلی بینا رشته ای بین جامعه شناسی و ادبیات است و سعی دارد شعر احمد شاملو را از منظری جامعه شناختی بررسی نماید. برای این منظور ضمن استفاده از نظریه های مختلف جامعه شناختی مربوط حوزه ساختارگرایی، از روش شناسی تحلیل گفتمان فوکو و تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف نیز استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که شعر شاملو دارای تعین معنایی و خطی است که در آن ارتباط دال و مدلول یک به یک است. این امر امکان تولید معنی و خوانش های مختلف در آثار وی را کاهش می دهد و از این رو بافتی ساختارگرایانه به آثار و اندیشه های وی داده است. این تحقیق همچنین نشان می دهد که ادبیات ایران همپای ادبیات جهانی از ظرفیت بالایی در پرداختن به مسائل انسانی و اجتماعی برخوردار است و دارای رویکردهای متفاوتی در تفسیر این مسائل است که روایت شاملو تنها یکی از آن هاست. این تحقیق و کارهای مشابه ضمن کشف چنین توانمندی هایی، از مهجوریت این آثار کاسته، اهمیت تحقیقات بینارشته ای را روشن نموده و ضرورت آموزش توأمان آن ها را در رشته های دانشگاهی مربوطه یادآور می شود.  

هویت یکی از مفاهیم اساسی در علوم انسانی و بویژه علوم اجتماعی است که تحولات آن بعد از مدرنیته حوزه های مختلف زندگی فردی و جمعی را تحت تأثیر قرار داده است. در واقع می توان آن را یکی از چالش های اساسی دنیای مدرن دانست که هزینه های جدی و گاه ویرانگری  بر حیات اجتماعی انسان در بیش از دویست سال اخیر وارد کرده است. نگاهی اجمالی به نظریه های راجع به هویت بطور عام و هویت قومی بطور خاص در این تحقیق امکان قرار گرفتن در فضایی که ابعاد این پدیده را روشنتر نماید بوجود می آورد، تنویر این تصویر در بخش نظری این پژوهش صورت گرفتهو در بخش کمی ارتباط برخی عوامل اجتماعی چون جنسیت، تأهل، رشته تحصیلی، میزان دینداری، میزان احساس تبعیض، میزان انسجام اجتماعی، پایگاه اجتماعی، سطح عضویت در شبکه های اجتماعی، میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی با میزان گرایش به هویت قومی مورد مطالعه قرار گرفته است. این مطالعه از نوع پیمایشی بوده که بر روی حجم نمونه 356 نفری در بین دانشجویان بومی دانشگاه آزاد اسلامی مهاباد انجام پذیرفته است.نتایج این تحقیق نشان می دهد که بین میزان گرایش به هویت قومی و متغیرهای انسجام اجتماعی، پایگاه اجتماعی، دینداری، عضویت در شبکه های اجتماعی، احساس تبعیض و جنسیت رابطه معنی دار وجود دارد و بین متغیر ملاک و متغیرهای وضعیت تأهل، رشته تحصیلی و میزان استفاده از رسانه های جمعی چنین ارتباطی مشاهده نمی شود.