زینب شاهینی

برندهای ملی با تصویری که از یک کشور نزد افکار عمومی جهان می سازند، جایگاه قابل توجهی را برای هر کشور ایجاد می کنند. صرف نظر از اینکه یک کشور چه ظرفیت های درونی برای خلق و ارتقاء برند ملی خود دارد، پتانسیل و نقشی که ارتباطات و رسانه در برندسازی ملی دارد، بسیار حائز اهمیت است. هدف کلی این پژوهش شناخت لازمه های دیپلماسی رسانه ای برای دستیابی به برند ملی به عنوان یکی از عناصر تاثیرگذار بر تصویر ملی کشورها است. جهت شناسایی عناصر رسانه ای مؤثر بر برند ملی، با افرادی که در حوزه رسانه و ارتباطات بین الملل از خبرگی آکادمیک و تجربی برخوردار بودند، مصاحبه های عمیق صورت گرفت. سپس با تجزیه و تحلیل این مصاحبه ها به روش تحلیل تم،  “ مدل دیپلماسی رسانه ای جهت دستیابی به برند ملی”  طراحی شد. بر اساس مدل حاصل از نتیجه این پژوهش، هفت شاخص برند ملی عبارت از توریسم، موقعیت جغرافیایی، تاریخ، مردم، سیاست و حکومت، فرهنگ و اقتصاد است. یافته های این پژوهش نشان می دهد، برای معرفی برند ملی نیاز به فراهم کردن الزاماتی است که بخشی از این الزام ها به فعالیت های رسانه ای مربوط می شود. همچنین در این مدل به تاکتیک های دیپلماسی رسانه ای که منجر به دستیابی به برند ملی و یا ارتقای آن می شود اشاره شده است.

در چند دهه گذشته، گروه های افراطی فراوانی در منطقه بروز و ظهور کرده ولی بی شک هیچ کدام از آن ها مانند گروه تروریستی و تکفیری داعش در فضای رسانه ای حضور نداشته اند. پروپاگاندای داعش نشان دهنده توجه سرکردگان این گروه به جریان سازی اجتماعی و تأثیرگذاری بر افکار عمومی است. داعش در کنار عملیات میدانی خود با استفاده از فنون عملیات روانی، رسانه ای و جنگ نرم تلاش کرده است از خود تصویرسازی و نیرو جذب کند. آن چه در این مقاله به آن پرداخته شده، نخست ترسیم تصویری از امکانات رسانه ای و اهداف و رویکردهای هرکدام از مؤسسات تبلیغاتی داعش است. پس از آن ضمن بررسی فنون عملیات روانی و جنگ نرم، به تبیین تاکتیک های رسانه ای داعش با محور عملیات روانی پرداخته می-شود. در انتها نیز سناریوهای مختلف از رفتار رسانه ای داعش بیان شده است.