حمید مختاری

در این مقاله با روش تحلیل عقلانی فطرت از دو حیث هستی شناسانه و معرفت شناسانه مورد پژوهش قرار گرفته هدف و نتایج زیر به دست آمده است: فطرت از حیث هستی شناسی آفرینش ویژه و نحوه وجود انسان است؛ انسان مانند لوح سفید یا خمیر شکل یافته اى به دنیا نمى آید بلکه عقل نظری و عملی آدمی به گونه ای خلق شده است که در دو حوزۀ بینشی وگرایشی مفطور به استعدادهایی است که سمت وسویشان انسان بالفعل شدن است . فطرت دارای ویژگیهایی از جمله همگانی بودن، غیراکتسابی بودن، زوال ناپذیری، تشکیک پذیری، هدایتگری انسان، برخورداری از مراتب مختلف عملی از جمله مراتب لوامه و ملهمه و مطمئنه و ... می باشد. فطرت از حیث معرفتی منبعی جدا و مستقل در کنار منابع معرفت نیست بلکه در حوزه منبع عقل نظری قرار دارد و از حیث عقل عملی مرتبه ای از عقل است که خاصیت ادراک شهودی دارد.این پژوهش از آن جهت اهمیت دارد که فطرت از جهتی زیر بنای علوم انسانی و از جهتی دیگر نوع تبیین هستی شناسی و معرفتی فطرت، در انتزاع لوازم و دلالتهای تربیتی و شناختی اهمیت ویژه ای دارد.

هدف : پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس خودسنجی بیش فعالی و نقص توجه بزرگسالان( ASRS ) در ایران انجام شد. روش : پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی (اعتباریابی) بود. ابتدا، نسخه فارسی پرسش نامه ( ASRS ) به روش ترجمه و ترجمه معکوس تهیه شد. سپس این نسخه به همراه پرسش نامه اختلال بیش فعالی و نقص توجه بزرگسالان کانرز ( S:S (CAARS- ، پرسش نامه نگرش به اعتیاد و مواد مخدر و پرسش نامه تکانش گری بارت، در یک نمونه شامل340 نفر از مراجعه کنندگان به مراکز درمانی و مشاوره شهر مشهد، در سنین 18 تا 45 سال (190 مرد و 150 زن) که به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده بودند، اجرا شد . جهت سنجش روایی تشخیصی، این پرسش نامه در دو گروه سالم (30 نفر) و مبتلا به ADHD بزرگسالی (30 نفر) نیز اجرا شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و Amos graphic استفاده شده است. یافته ها : نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که ASRS با پرسش نامه تکانش گری بارت (566/ 0 r= و 01/0> p ) و مقیاس نگرش به مواد(45/ r=0 و 01/0> p ) رابطه همگرا و با پرسش نامه کانرز رابطه همزمان دارد (67/ r=0 و 01/0> p ). نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که تمامی 18 سوال، از بار عاملی مناسبی برخوردار هستند. هیچ یک از سؤال ها حذف نشدند. دو عامل نقص توجه، بیش فعالی/ تکانش گری تأیید شدند. پایایی پرسش نامه نیز به روش آلفای کرونباخ 87/0 به دست آمد. علاوه بر این، نتایج تحلیل تمایزات نشان داد که میزان حساسیت ( ASRS ) با نقطه برش 50 برای تشخیص ADHD بزرگسالان، 70 درصد و میزان ویژگی این پرسش نامه 99 درصد هستند . نتیجه گیری : پرسش نامه مقیاس خودسنجی بیش فعالی و نقص توجه بزرگسالان ( ASRS ) از روایی و پایایی مناسبی برای ارزیابی مشکلات بیش فعالی در بزرگسالان برخوردار است.