محمد نصیریان

بسیاری از تولید کنندگان برای انجام موفق فرایند توسعه محصول جدید خود با چالش مواجه هستند. این چالش عموماً طبیعی است اما پاسخ قطعی و مشخص برای آن وجود ندارد. چرا که هر خوشه صنعتی، هر بازار، هر سیستم تولید، هر جامعه و هر سطحی شرایط خاص خود را دارد. لذا می بایست برای هر مجموعه تولیدی و شاید هر شرکت منحصر به فرد، الگوی خاص را در نظر گرفت. این الگوها می توانند از نظر ماهیت و نوع عناصر با یکدیگر مشابه باشند اما از نظر کیفیت عناصر و عملکرد کاملاً متفاوت باشند. به همین منظور در این مقاله به نتایج شناسایی مؤلفه های توسعه محصول جدید، خاصه در صنایع غذایی استان فارس، ارائه شده است. پژوهش مربوطه یک تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوا است که در ابتدا سنجه های مؤثر در فرایند توسعه محصول جدید از طریق بازنگری جامع ادبیات استخراج و سپس بر اساس نظر 11 خبره در قالب مصاحبه های نیمه هدایت شده مورد ارزیابی و اصلاح قرار گرفت. سپس در فرایند شش مرحله ای تحلیل محتوا با رویکرد مقوله ای با استفاده از نرم افزار MAXQDA تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان می دهد که چهار مؤلفه اصلی توسعه محصول جدید در صنایع غذایی را تحت تأثیر قرار می دهد: توسعه فنی، توسعه مفهومی، توسعه بازار و توسعه منابع. این چهار مؤلفه از 13 مؤلفه فرعی، 34 کد گزینشی و نهایتاً 73 کد اولیه به دست آمده است. بر این اساس توصیه می شود هر نوع توسعه محصول در صنایع غذایی استان فارش با در نظر گرفتن تمامی ابعاد این مجموعه صورت گیرد.

هدف پژوهش حاضر شناسایی، سطح بندی و رتبه بندی عوامل موثر بر زنجیره تامین سبز بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل 11 نفر از مدیران و کارشناسان بخش زنجیره تامین شرکت آبراه تزئین می باشد. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه مقایسات زوجی استفاده شد که شامل عوامل موثر بر زنجیره تامین سبز بوده که روایی آن توسط نظرات خبرگان سازمان و پایایی با نرخ ناسازگاری 0.02 بدست آمد و تائید شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از دو رویکرد فرایند تحلیل دمیتل فازی و مدل سازی تفسیری ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که طراحی سبز با وزن نسبی (0.245)، بازیافت محصولات با وزن نسبی (0.211)، ارزیابی محیطی تأمین کنندگان با وزن نسبی (0.177)، همکاری کارکنان با وزن نسبی (0.176)، رعایت استانداردهای لازم با وزن نسبی (0.134)، توزیع سبز با وزن نسبی (0.097)، تولید سبز با وزن نسبی (0.088) و خرید سبز با وزن نسبی (0.055) در رتبه های اول تا هشتم قرار گرفتند. در پایان نیز با استفاده از رویکرد مدل سازی تفسیری ساختاری به تحلیل عوامل پرداخته شد که نتایج نشان داد در بین عوامل طراحی سبز به عنوان موثرترین عامل در سبز نمودن زنجیره تامین شناخته شده است.