سمانه آقاکاظم شیرازی

اختار سازمانی تعیین کننده حدود تصمیم گیری ها، وظایف، مسئولیت ها، اهداف، چشم اندازها و پاداش دستیابی به نتایج است. در دهه های اخیر با توجه به تحولات محیطی و پیشرفت های شگرف تکنولوژی، ساختار سازمانی از وضعیت مکانیکی به ارگانیکی تغییر پیدا کرده است. هدف از تغییر ساختار، تسهیل دستیابی به اهداف سازمان است. نوع ساختار سازمانی بر معیارهای ارزیابی عملکرد اثرگذار بوده و عملکرد سازمانی تحت تأثیر این عوامل است. هدف این مطالعه، واکاوی عملکرد سازمانی با تکیه بر متغیرهای مالی و ساختاری است. این موضوع برای نخستین بار با روش تحقیق ترکیبی بررسی شد، به این منظور اطلاعات مورد نیاز برای عملکرد سازمانی و بعد مالی ارزیابی عملکرد از گزارش های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران جمع آوری شد. داده های مورد نیاز برای ساختار سازمانی (نیمه ارگانیک، ارگانیک، نیمه مکانیک، مکانیک و سایر) و متغیرهای غیرمالی ارزیابی عملکرد از راه پیمایش گردآوری شد. در این راستا تعداد 170 شرکت نمونه انتخاب و 127 پرسشنامه تکمیل شده، دریافت شد. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد که شرکت های با ساختار ارگانیکی تأکید بیشتری بر ارزیابی عملکرد دارند و ارزیابی عملکرد در ساختارهای ارگانیکی به صورت علّی- معلولی و یا کاملاً پیشرفته است. همچنین یافته ها نشان می دهد که تأثیر معیارهای ارزیابی عملکرد بر عملکرد سازمانی در ساختارهای مکانیکی از ارگانیکی بیشتر اما در ساختارهای ارگانیکی با ارزیابی عملکرد پیشرفته و یا علّی-معلولی، عملکرد سازمانی بهتر است.