فریده کیان فرد

ازدواج پیمانی است دو طرفه که به موجب آن هر یک از زن و شوهر نسبت به هم دیگر دارای تکالیف و حقوقی خواهند می شوند، یکی از این حقوق حق تمکین است که یکی از مصادیق آن، عدم خروج زن، از منزل بدون اذن شوهر خارج می باشد، در این ارتباط روایات فراوانی وجود دارد که در آنها زنان به اذن گرفتن از شوهر در انجام پاره ای از اعمال عبادی مستحب همچون روزه، اعتکاف و حج یا اعمال غیرعبادی نظیر خروج از منزل یا نذر و قسم و... مورد سفارش قرار گرفته اند که لازم است با بررسی دلالت این روایات محدوده لزوم اذن شوهر در انجام این قبیل امور تبیین گردد، از این رو در این نوشتار، برای رسیدن به هدف، با کمک منابع کتابخانه ای، به روش نقلی، تحلیل و توصیف مسئله انجام شده است؛ آنچه از این روایات به دست می آید این است که شوهر در محدوده استمتاع از زوجه، بر او ولایت دارد و می تواند وی را از انجام هر کاری که با این حق در تنافی است، منع کند، اگرچه غالب مردان در فحوا، به خروج های رایج روزانه راضی هستند.

مدیریت در کتاب های فرهنگ اسلامی و در آموزه ها و اندیشه های ائمه اطهار (علیهم السلام) با این ساختار به کار نرفته و به جای آن واژه تدبیر آمده است که به معنای سامان دادن امور به بهترین نحو برای رسیدن به نتیجه مطلوب است. هدف از انجام این پژوهش شناساندن مواضع ائمه اطهار (علیهم السلام) و ارائه الگوهای فکری و عملی ایشان در مواجهه با دشمنان سیاسی و فرهنگی بود. این مقاله در راستای رسیدن به این هدف با نگرشی کاربردی برای حل مسائل و مشکلات عملی و همچنین گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و با روشی تحلیلی به ارائه مباحث پرداخته است. نتایج نشان دادند که اندیشه مدیریتی ائمه اطهار (علیهم السلام) با اتکا به معنویت در مواجهه دشمنان سیاسی با توجه به مقتضیات و مصالح زمان خویش متفاوت بوده است و به طور کلی چهار شیوه مبارزه یعنی مدارا، تقیه، پیکار و غیبت را به کار برده اند. البته این تفاوت ها در شکل مبارزه ائمه (علیهم السلام) است که گاه این مبارزه علنی و با شمشیر و گاه مخفیانه و زیر پرده استتار بوده است و ائمه (علیهم السلام) این افتخار را دارند که در زمان خودشان با هیچ خلیفه جوری سازش نکردند و همیشه در حال مبارزه بوده اند. در مواجهه با دشمنان فرهنگی نیز ائمه (علیهم السلام) با اعلام برائت، توبیخ و سرزنش آنان، تکذیب روایات جعلی، نفرین و لعن آنان، پیکار و... توانستند مکتب شیعه را از انحرافات حفظ کرده واز نابودی آن جلوگیری کنند.