صمد محمدی زاده سماکوش

این مقاله با هدف مطالعه رابطه بین سرمایه اجتماعی و هویت محله ای در شهر تهران انجام شد. چارچوب نظری این تحقیق بر اساس آرای ایمری و همکاران، چپ من، لوفور، جیکوبز، هاروی، هال، جنکینز، پاتنام و دیگران تنظیم و پیرو آن مدل نظری ترسیم گردید. روش تحقیق، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ساخت یافته بود. جامعه آماری محله های حصارک، وحیدیه و ولنجک با جمعیتی معادل 56060 نفر در سال1390 است. نمونه گیری با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر برآورد شد. برای پوشش پاسخ های غیرمعتبر 428 پرسشنامه توزیع گردید. داده های گردآوری شده در قالب آمار توصیفی، استنباطی و تحلیل مسیر تحلیل شدند. سرمایه اجتماعی رابطه معناداری با هویت محله ای در سطح اطمینان 95 درصد داشت. میانگین هویت محله ای در بازه 11 تا 55 در حصارک برابر 8/33، ولنجک 14/33 و وحیدیه 32/31 بود. میانگین سرمایه اجتماعی نیز در بازه 13 تا 65 در حصارک معادل6/39، ولنجک 6/24 و وحیدیه 2/35 بود. هویت محله ای و سرمایه اجتماعی با ضریب پیرسون 504/0در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار با شدت بالایی داشتند. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد، 8/44 درصد تغییرات هویت محله ای توسط متغیرهای درون مدل تبیین شدند، از میان ابعاد سه گانه سرمایه اجتماعی 661/0 تغییرات هویت محله ای تحت تاثیر انسجام اجتماعی تبیین می گردد.

این مقاله با هدف مطالعه عوامل مؤثر بر هویت محله ای در شهر تهران آغاز شد و رابطه متغیرهای سرمایه اجتماعی، سبک زندگی، اقتصاد سرمایه داری معاصر، فضای کالبدی، امنیت اجتماعی و ارتباطات از راه دور با هویت محله ای سنجش شد. چارچوب نظری این تحقیق بر اساس آرای ایمری و همکاران، چپ من، لوفور، جیکوبز، هاروی، تی هال و جنکینز تنظیم و مدل نظری نیز ترسیم گردید. روش تحقیق، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ساخت یافته بود. جمعیت جامعه آماری شامل محله های حصارک، وحیدیه و ولنجک، برابر با 56060 نفر بود و نمونه گیری با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر برآورد شد. محقق برای پوشش دادن پاسخ های غیرمعتبر 428 پرسشنامه توزیع نمود. داده های گردآوری شده در قالب آمار توصیفی، استنباطی و تحلیل مسیر تحلیل شدند. متغیرهای مستقل تحقیق به جز ارتباطات از راه دور رابطه معناداری با هویت محله ای در سطح اطمینان 95 درصد داشتند. میانگین هویت محله ای در بازه 11 تا 55 در حصارک برابر با 80/33، ولنجک 14/33 و در وحیدیه 32/31 بوده است. تحلیل مسیر نشان داد از میان متغیرهای مستقل، سرمایه اجتماعی به میزان 555/0، سبک زندگی به میزان 470/0، اقتصاد سرمایه داری معاصر به میزان 239/0، امنیت اجتماعی به میزان 147/0، ارتباطات از راه دور به میزان122/0 و فضای کالبدی به میزان 063/0 در سطح اطمینان 95 درصد تغییرات هویت محله ای را تبیین نموده اند. به علاوه 6/53 درصد از تغییرات متغیر هویت محله ای به وسیله متغیرهای درون مدل تبیین گردید.

این پژوهش با هدف ارزیابی برازندگی مدل تحلیل مسیر برای مقایسه هویت محله ای سه محله با ویژگی های متفاوت در شهر تهران انجام شد. ولنجک در منطقه یک، حصارک در منطقه 5 و محله وحیدیه در منطقه 8 مورد مطالعه قرار گرفته اند. هویت محله ای متغیر وابسته و سرمایه اجتماعی، سبک زندگی، کیفیت فضای کالبدی، اقتصاد سرمایه داری معاصر، امنیت اجتماعی و ارتباطات از راه دور به عنوان متغیرهای مستقل پیش بینی شده اند . روش تحقیق، پیمایش است و داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه که اعتبار آن با پیش آزمون تأیید شد، گردآوری گردیده است. نمونه آماری این تحقیق بر اساس سرشماری سال 1390 با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر برآورد شد و به منظور اطمینان بخشی و پوشش پاسخ های نامعتبر، 428 پرسشنامه توزیع گردید. نمونه گیری به شیوه طبقه بندی به نسبت جمعیت محلات از کل جامعه آماری به تعداد 56060 نفر انجام شد. انتخاب نمونه ها نیز به شیوه تصادفی بود و از نرم افزار Spss برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که براساس مدل رگرسیون چند متغیره، 9/30 درصد تغییرات هویت محله ای در محله ولنجک، 8/53 درصد در محله حصارک و 4/62 درصد این تغییرات در محله وحیدیه توسط متغیرهای مستقل درون مدل تبیین شده اند. در هر سه محله مورد مطالعه سرمایه اجتماعی بیشترین تأثیر را بر تغییرات هویت محله ای داشت که میزان تبیین کنندگی آن در ولنجک برابر با 366/0، در حصارک معادل 654/0 و در وحیدیه نیز 522/0 در سطح اطمینان 95 درصد بوده است. متغیر سبک زندگی نیز بیشترین تأثیر را در تغییر سرمایه اجتماعی به عنوان متغیر واسط درتبیین هویت محله ای داشت. نهایتاً تاثیرات کل هریک از متغیرهای معنادار در تبیین هویت محله ای در محلات سه گانه مورد مطالعه در جداول مربوطه به نمایش گذاشته شده است.