لیلا فرزاد

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر دست برتری و دشواری تکلیف بر مؤلفه های رفتاری و عصبی تکلیف مبادله سرعت- دقت بود. پژوهش ازنوع نیمه تجربی و به لحاظ هدف، بنیادی بود. شرکت کنندگان 20 دانش آموز ۱۴ و 15 ساله بودند. ابزارها شامل EEG چهارکاناله، قلم نوری و حسگر، لپتاپ، مترونوم و نرم افزارTarget-Tapping-Test  بود.شرکت کنندگان براساس نمراتپرسش نامه دست برتریادینبررگ، به دو گروهچپ برترو راست برتر تقسیم شدند و در مدت زمان ۳۰ ثانیه تکالیف سرعت- دقت ساده و دشوار را با دست برتر و غیربرتر انجام دادند؛ به طوری که خروجی رفتاری از قلم نوری و پد لمسی (خطاهای فضایی و زمانی) و داده های EEG از نواحی مغزی ثبت شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس با اندازه گیری های تکراری در سطح معناداری 05/0 استفاده شد.نتایج نشان داد که دست غیربرتر بیش از دست برتر تحت تأثیر دشواری تکلیف قرار گرفت و خطای فضایی بیشتری داشت. دست برتری و دشواری تکلیف بر پهنای مؤثر هدف تأثیر معناداری نداشت. میانگین وقفه زمانی در اندام غیربرتر برای تکلیف دشوار بیش از تکلیف آسان بود. در ناحیه C3، توان موج گاما در تکلیف دشوار بیشتر و در افراد راست دست در دست غیربرتر بالاتر بود. در ناحیه F4 ، توان موج آلفا برای افراد چپ دست درهنگام انجام حرکت دشوار بالاتر از تکلیف آسان بود.به نظر می رسد که در تکالیف نیازمند دقت و سرعت، خطاهای فضایی و زمانی تحت تأثیر دشواری تکلیف قرار می گیرند؛ ولی خطای زمانی بیش از خطای فضایی تحت تأثیر دشواری تکلیف است تا دست برتری. همچنین، نواحی حرکتی نیمکره چپ و فورنتال نیمکره راست مهم تر از سایر نواحی در اجرای تکلیف هستند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر دست برتری و دشواری تکلیف بر پهنای مؤثر هدف و دقت زمانی تکلیف مبادله سرعت- دقت فیتز بود. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های نیمه تجربی بود. ابزار مورد استفاده شامل پرسشنامه دست برتری ادینبورگ، قلم نوری، دستگاه سنجش مبادله سرعت- دقت، لپ تاپ، کرنومتر و مترونوم بود. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان 14 و 15 ساله و نمونه را 20 نفر تشکیل دادند (20=n) که به روش نمونه گیری در دسترس در پژوهش شرکت کردند. آزمودنی ها به دو گروه 10 نفره راست دست و چپ دست تقسیم شدند. هر آزمودنی چهار کوشش 30 ثانیه ای تکلیف ضربه زنی دوطرفه به اهداف موردنظر را هماهنگ با صدای مترونوم انجام می داد. کوشش ها شامل دو تکلیف آسان و دشوار بود که آزمودنی هر تکلیف را با دست برتر و غیربرتر، هماهنگ با صدای مترونوم که با ضرباهنگ 300 هزارم ثانیه تنظیم شده بود، انجام داد. برای تحلیل آماری داده ها از تحلیل واریانس با اندازه گیری های تکراری در سطح معنا داری 05/0 استفاده شد. نتایج نشان داد که دست برتری و دشواری تکلیف بر پهنای مؤثر هدف تأثیر معناداری ندارد (973/0p= و 611/0p=). همچنین دست برتری بر میانگین وقفه زمانی نیز تأثیر نداشت (135/0p= و 785/0p=)، ولی در اندام غیربرتر میانگین وقفه زمانی برای تکلیف دشوار بیش از تکلیف آسان بود (001/0p=). به نظر می رسد شرکت کنندگان در تکالیف دشوار با کاهش سرعت حرکت سعی می کنند میزان خطای فضایی را ثابت نگه دارند و سرعت را فدای دقت فضایی می کنند. همچنین خطای زمانی (میانگین وقفه) بیشتر تحت تأثیر دشواری تکلیف است تا دست برتری.