لیلا نجاتی حاتمیان

بدبینی نوعی نگرش منفی نسبت به اطرافیان، وقایع، امور و فعالیت های پیرامون است که ناشی از عدم اعتماد و باور به راستی و درستی آن ها می شود. انسان ها همواره به تفسیر محیط اطراف خود می پردازند پس هر جا که انسان فعالیت داشته باشد احتمال وقوع پدیده بدبینی وجود دارد. معلمان نیز به عنوان یکی از عناصر اصلی فرایند یاددهی یادگیری که در نهاد تأثیر گذار آموزش و پرورش به ایفای نقش می پردازند از این قاعده مستثنی نمی باشند از این رو هدف اصلی این پژوهش شناسایی مؤلفه های بدبینی سازمانی معلمان ابتدایی شهر تهران است. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش پدیدارنگاری صورت گرفته است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته از اطلاع رسان ها جمع آوری گردیدند. انتخاب اطلاع رسان های پژوهش به صورت هدفمند و با استفاده از راهبردهای نمونه گیری با حداکثر تنوع صورت پذیرفت. اطلاع رسان ها 14 نفر بودند که همگی آن ها حداقل از 5 سال سابقه تدریس در مقطع ابتدایی برخوردار بودند. تحلیل داده ها ی حاصل در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت پذیرفت. بر اساس یافته ها، مقوله های اساسی بدبینی سازمانی معلمان شامل 1) بدبینی نسبت همکاران 2) بدبینی نسبت به اولیا 3) بدبینی نسبت به دانش آموزان 4) بدبینی نسبت به مسائل آموزشی 5) بدبینی نسبت به طرح ها و برنامه ها و 6) بدبینی نسبت به رشد حرفه ای می شود.

پژوهش حاضر با هدف ترکیب کمی نتایج پژوهش های انجام شده در حوزه رابطه بین رهبری تحولی مدرسه و رفتار شهروند سازمانی معلمان در ایران انجام گرفت. از روش فرا تحلیل برای انجام پژوهش و برای تحلیل داده ها از نرم افزار CMA نسخه 2، استفاده شد. جامعه آماری پژوهش، پایان نامه های مقطع کارشناسی ارشد و مقطع دکترا که در دانشگاه های دولتی انجام شده اند و همچنین، مقالات چاپ شده در مجلات علمی پژوهشی داخل کشور بود. بر اساس معیارهای ورود و خروج مطالعات، اندازه اثرهای 5 پایان نامه کارشناسی ارشد و 3 مقاله علمی پژوهشی با استفاده از مدل تصادفی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج فراتحلیل نشان داد، اندازه اثر ترکیبی پژوهش های مورد بررسی 44/0 محاسبه گردید. مقدار اندازه اثر ترکیبی پژوهش ها بر اساس شاخص کوهن متوسط محاسبه شد. شواهد این فراتحلیل در ارتباط با مبانی نظری و تجربی پژوهش های گذشته نشانگر رابطه بین رهبری تحولی مدرسه و رفتار شهروند سازمانی معلمان بود. لذا با توجه به نتایج می توان گفت برای رسیدن به اهداف آموزشی در مدرسه و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان توجه به سبک رهبری مدیران ضروری به نظر می رسد.