پریچهر ساروی

»قضاوت« در معنای خاص خود که توسط افراد متخصّص )قاضیان( انجام می‏گیرد، به دلیل نیاز مبرم دستگاه‏های قضایی بدان مورد بررسی بسیاری از علما قرار گرفته است؛ ولی در زمینه قضاوت به معنای عام که همواره از جانب عموم انسان‏ها در طول زندگی انجام می‏شود و اهمیتش کم‏تر از نوع اوّل نیست، به صورت کامل و مستقل کاری انجام نگرفته است. از آن جا که قرآن کریم هدایت کننده انسان است، به این مسأله نیز که در جهت هدایت انسان نقشی عمده دارد، پرداخته است. در این مقاله این موضوع مهم از دیدگاه قرآن بررسی شده است. بدین منظور نخست کلیه آیات مربوط به آن استخراج و بررسی گردیده و در مرحله بعد با دسته بندی آن‏ها مطابق با جنبه های خاصی که مفسران و دانشمندان اسلامی به آن پرداخته‏اند، ابتدا تعریف »قضاوت« و انواع آن و سپس دیگر عناوین به ترتیب بیان گردیده است. »عوامل قضاوت حق« به این نکته می‏پردازد که چه نکاتی را باید رعایت کنیم تا قضاوت‏های ما هر چه بیش‏تر به حق نزدیک شود. »آفات قضاوت حق« مسائلی که پرهیز از آن‏ها موجب نزدیک‏تر شدن به قضاوت حق می‏گردد، به ما گوشزد می‏کند. »پی آمدهای قضاوت« از ایک طرف با طرح آثار خوب قضاوت‏های حق ما را به این نوع قضاوت تشویق می‏کند و از طرف دیگر با ذکر آثار بد قضاوت‏های باطل به ما هشدار می‏دهد که از آن‏ها بپرهیزیم.