نگین بخشی

مقدمه و هدف: شایستگی اجتماعی ظرفیتی برای برقراری روابط اجتماعی، رسیدن به اهداف اجتماعی و حفظ روابط مثبت با دیگران در همه موقعیت ها و زمان ها است. با توجه به اهمیت ارتقای شایستگی اجتماعی در کودکان و نوجوانان، داشتن ابزاری سودمند برای ارزیابی شایستگی اجتماعی ضرورت دارد. پژوهش حاضر با هدف اعتباریابی مقدماتی مقیاس شایستگی اجتماعی ادراک شده آندرسون بوچر و همکاران در دانش آموزان دختر ایرانی انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه 518 نفر از دانش آموزان دختر پایه دهم دوره متوسطه دوم با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و مقیاس شایستگی اجتماعی ادراک شده را تکمیل کردند.  برای سنجش روایی مقیاس از روش تحلیل عاملی تأییدی و روایی همگرا و برای بررسی پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد.یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرم افزار آماری ایموس ساختار تک عاملی مقیاس را تأیید کرد. همبستگی بین مقیاس شایستگی اجتماعی ادراک شده با نمره های شایستگی هیجانی و حمایت همسالان به صورت مثبت و به لحاظ آماری معنی دار بود این نتایج روایی همگرای مقیاس را نشان می دهند. همچنین ضریب آلفای کرونباخ برای نمره کل مقیاس در حد مطلوب به دست آمد.بحث و نتیجه گیری: در مجموع می توان گفت که مقیاس شایستگی اجتماعی ادراک شده برای سنجش شایستگی اجتماعی دانش آموزان دختر ایرانی ابزاری معتبر است و می توان از آن در پژوهش های روان شناختی استفاده کرد

پژوهش حاضر با هدف تعیین اعتبار، روایی و ساختار عاملی نیمرخ شایستگی هیجانی (براسور و همکاران، 2013) در دانش آموزان ایرانی انجام شد. با این هدف 518 نفر از دانش آموزان دختر دبیرستانی در سال تحصیلی 1397-1398 به صورت نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند و نیمرخ شایستگی هیجانی (براسور و همکاران، 2013)، پرسشنامه شایستگی فرهنگی (جامعه چندفرهنگی جزیره مرکزی ونکور کانادا، 2007)، و مقیاس رضایت از زندگی (داینر، ایمونز، لارسن و گریفین، 1985) را تکمیل کردند. برای بررسی روایی از روش تحلیل عامل تأییدی و روایی همگرا استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی ساختار دو عاملی پرسشنامه را تایید کرد و دو عامل با نامهای شایستگی هیجانی فردی و شایستگی هیجانی بین فردی حاصل گردید. همبستگی نمره های پرسشنامه با رضایت از زندگی و شایستگی فرهنگی به ترتیب 30/0 و 0/52 بود و روایی همگرای پرسشنامه را نشان داد. برای سنجش اعتبار پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. ضرایب آلفای کرونباخ برای هر مؤلفه (شایستگی هیجانی فردی، 0/78 و شایستگی هیجانی بینفردی، 0/80) و نمره کل پرسشنامه (0/92) در حد مطلوب به دست آمد. بنابراین در مجموع می توان نتیجه گرفت که پرسشنامه نیمرخ شایستگی هیجانی برای سنجش شایستگی هیجانی دانش آموزان ایرانی ابزاری معتبر است و می توان از آن در پژوهش های روانشناختی استفاده کرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین جوّ مدرسه و تاب آوری تحصیلی با واسطه گری سرزندگی تحصیلی در بین دانش آموزان است. بدین منظور در یک طرح پژوهشی توصیفی- همبستگی، از بین دانش آموزان متوسطه دوم، 287 نفر (187 دختر و 100 پسر) با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های جوّ مدرسه (علیخانی و مهرمحمدی، 1383)، سرزندگی تحصیلی (دهقانی زاده و حسین چاری، 1391) و تاب آوری تحصیلی (مارتین و مارش، 2009) گردآوری شد. اطلاعات گردآوری شده توسط روش تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار AMOS تحلیل شد. نتایج نشان داد که مدل مفهومی پیشنهادی مورد تأیید قرار گرفت. بررسی مسیر های مستقیم ارتباط متغیّر های مورد بررسی نیز نشان داد که مسیر مستقیم متغیّر نشاط (14/0=β) و نفوذ (19/0=β) به صورت مثبت و متغیّر عدم مشارکت (20/0- =β) به صورت منفی با تاب آوری تحصیلی معنی دار است. همچنین ارتباط معنی داری بین سرزندگی تحصیلی (43/0=β) و تاب آوری تحصیلی وجود دارد. به منظور بررسی معنی داری مسیر های غیر مستقیم از روش بوت استراپ استفاده شد و نتایج نشان داد که سرزندگی تحصیلی رابطه نشاط و عدم مشارکت با تاب آوری تحصیلی را میانجی گری می کند؛ ولی بین   فاصله گیری و نفوذ با تاب آوری تحصیلی میانجی گری معناداری به عمل نمی آورد. یافته های حاصل از پژوهش حاضر می تواند مورد استفاده روان شناسان تربیتی، معلمان و سایر متخصصان مرتبط قرار گرفته و در جهت افزایش تاب آوری تحصیلی نقش داشته باشد.