یدالله علیزاده

پژوهش حاضر با هدف کلی معرفی رویکرد گفتمان سازی امنیت اجتماعی انجام شده است. گفتمان به یک مفهوم و یک معرفت همه گیر در برهه ای از زمان در یک جامعه اطلاق می شود و گفتمان سازی بر اساس تعریف گفتمان، به فرایند همه گیرسازی این معرفت اشاره دارد. با توجه به اینکه مفهوم گفتمان سازی را برای اولین بار مقام معظم رهبری مطرح کردند، این مقاله درصدد معرفی این رویکرد نظری و کاربرد آن در حوزه امنیت اجتماعی است. روش انجام این پژوهش به صورت مطالعه اسنادی و کتابخانه ای است و جامعه آماری آن کلیه بیانات و فرمایشات مقام معظم رهبری است که از طریق سایت دفتر تنظیم و نشر آثار معظم له منتشر شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که به منظور گفتمان سازی امنیت اجتماعی باید شش گام اصلی را که به شرح زیر است، برداشت: تبیین مفاهیم و مبانی پایه امنیت اجتماعی؛ بازتولید امنیت در قالب ارائه گزارش ها و مصاحبه ها؛ درگیر کردن نخبگان نظامی و دانشگاهی در حوزه فعالیت های ناجا؛ عمومی و فراگیر کردن گفتمان از طریق رسانه های جمعی، نهادسازی و ساختارسازی؛ بازتولید مفاهیم متناسب با نیازهای روز.

زمینه و هدف: گفتمان به یک مفهوم و یک معرفت همه گیر در برهه ای از زمان در یک جامعه اطلاق می شود و گفتمان سازی براساس تعریف گفتمان به فرایند همه گیرسازی این معرفت اشاره دارد. پژوهش حاضر با هدف کلی بررسی وضعیت گفتمان سازی امنیت اجتماعی از دیدگاه شهروندان تهرانی انجام شد. روش: چارچوب نظری این پژوهش بر مبنای نظریه «لاکلا» و «موفه» است. روش انجام این پژوهش از نوع ترکیبی شامل مطالعه مبتنی بر شواهد و مطالعه کمی مبتنی بر پیمایش و ابزار مورد استفاده آن، پرسشنامه است. جامعه آماری این پژوهش کلیه شهروندان ساکن در مناطق 22 گانه تهران هستند. حجم نمونه با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، 1200 نفر در نظر گرفته شد و روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری متناسب با حجم است. یافته ها و نتایج: نتایج این پژوهش نشان داد که مهمترین گام های گفتمان سازی امنیت اجتماعی از نظر شهروندان به ترتیب اولویت عبارت اند از: تبیین مفاهیم و مبانی پایه؛ بازتولید امنیت؛ بازتولید مفاهیم متناسب با نیازهای روز؛ عمومی و فراگیرکردن گفتمان؛ بهره برداری از توان نخبگان نظامی و دانشگاهی در حوزه فعالیت های نیروی انتظامی و نهادسازی و ساختارسازی. همچنین نتایج نشان داد که میزان آشنایی شهروندان با ساختارهای نیروی انتظامی در مواردی، کمتر از متوسط است و لازم است از طریق اطلاع رسانی و آگاهی بخشی، زمینه افزایش دانش مردمی از این ساختارها فراهم شود تا مشارکت مردم به واسطه آشنایی بیشتر با این ساختارها افزایش یابد.