احمد سنوسی حسن

بیان مسئله: کرمان از دیرباز جایگاه تاریخی مهمی در ایران داشته و در دوره هایی این جایگاه با اهمیت تر شده است. از دوران صفوی و بعد از تبدیل بندرعباس به یک بندر مهم تجاری، کرمان به مرور تبدیل به یک نقطه مهم تجاری در پهنه کشور می شود و در یکی از شاخه های جاده ابریشم قرار می گیرد. در این زمان مبادلات زیادی با هندوستان و چین در کرمان انجام شده و در نتیجه این شهر از یک شهر درجه دو به یک شهر درجه یک تبدیل می شود. بررسی تأثیر این مراودات و نزدیکی جغرافیایی روی معماری و تزیینات کرمان از دوران صفوی به بعد بسیار کم بوده است.<br /> هدف : هدف تحقیق حاضر واکاوی تزیینات ساختمان های کرمان از دوران صفوی به بعد و بررسی تأثیرات این موارد از سایر کشورها به خصوص هندوستان و چین است. با درنظرگرفتن برخی از بناهای این دوران در کرمان تحقیق حاضر به دنبال تحلیل و دسته بندی تزیینات ساختمان های کرمان از لحاظ اصالت و نوع تزیین است.<br /> روش تحقیق : روش تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش جمع آوری داده ها بر مبنای اطلاعات کتابخانه ای است. برای آنالیز داده ها از شیوه قیاسی استفاده شده است. در این تحقیق به منظور تحلیل و دسته بندی تزیینات معماری بناها از لحاظ اصالت، از میان بناهای برجای مانده تعدادی بنا انتخاب و به تحلیل ویژگی های طراحی آنها پرداخته شده است. انتخاب نمونه ها بر مبنای دوره ساخت آنها و داشتن تزیینات معماری اعم از کاشی کاری، آجرکاری، نوع رنگ و احجام استفاده شده در آنها بوده است. فرضیه تحقیق حاضر آن است که تزیینات معماری کرمان از دوران صفویه به بعد ترکیب تزیینات اصیل ایرانی، هندی و چینی را به نمایش می گذارد.<br /> نتیجه گیری : نتایج کاوش ها فرضیه تحقیق را تأیید می کند. در بناهایی که مورد بررسی قرار گرفتند به وضوح ردپای معماری هندوستان و چین در کنار عناصر معماری سنتی ایرانی و گاهاً تأثیر معماری غرب دیده می شود. نتیجه تحقیق حاضر به ویژه از این جنبه حائز اهمیت است که باب جدیدی را در تحقیقات معماری ایران در دوره صفوی به بعد باز کرده و در دیدگاه های رایج گذشته سنت شکنی می کند.

 تحقیق حاضر به بررسی سطح حرارتی نمای برخی از آپارتمان های طراحی شده به سبک بومی در کشور مالزی می پردازد. این تحقیق بر تحلیل تابش خورشیدی این نماها متمرکز شده است.  نتایج این تحقیق، اطلاعاتی را مبنی بر میزان تابش خورشیدی و عملکرد سایه اندازی سطوح نمای آپارتمان ها ارائه می دهد که نشان دهنده درجه پاسخ گویی طراحی منفعل و اقلیمی نماها در محیط گرمسیری مالزی است. طراحی منفعل، نوعی طراحی ساختمان است که در آن از هیچ گونه وسایل سرمایشی و گرمایشی در جهت دستیابی به شرایط آسایش استفاده نشده است، اما از عناصر و ویژگی های کالبدی همچون پیش آمدگی سقف ساختمان ها، سقف های متصل، بالکن ها یا ایوان ها و حفاظ های کرکره ای در جهت ایجاد سایه بهره برده شده است. سبک بومی طراحی نماها که امروزه در مالزی استفاده می شود، بازتابی از معماری سنتی است که مطابق با درک و ویژگی های فکری طراح و نیز با لحاظ کردن ویژگی های محیط پیرامون ایجاد شده است. در معماری سنتی، علم و آگاهی در خصوص بهره گیری از طبیعت مرسوم بوده است. بهترین نمود این سبک طبیعت محور، ساختمان هایی هستند که طراحی آنها براساس آب و هوای منطقه بوده است. در این مطالعه دو نمونه از آپارتمان هایی که مطابق با سبک بومی در «پوتراجایا» ساخته شده اند مورد بررسی قرار می گیرند. برای گرفتن عکس های حرارتی از سطح نمای ساختمان ها، از دوربین Fluke Ti20 که مجهز به اشعه مادون قرمز است، استفاده شده است. در طول تحقیق در هر ساعت از نمای آپارتمان ها عکس گرفته شد و برای تحلیل مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که در هر دو ساختمان المان های ایجاد سایه عملکرد خوبی در ایجاد سرمایش و کاهش گرمایش داشته اند. درنتیجه بهره گیری از سبک بومی در طراحی نمای  آپارتمان ها در اقلیم های گرمسیری و بهره گیری معماران از عناصر طراحی منفعل راهکار مناسبی در ایجاد آسایش حرارتی برای ساکنان است. 

خانه- مغازه یکی از انواع معروف سازه های ساختمانی در شهرهای مالزی است که در آن به صورت هم زمان از طبقه همکف استفاده تجاری و از طبقه بالای آن استفاده مسکونی می شود. نخستین خانه-مغازه ها تحت تأثیر سبک خانه های بومی مالایی قرار گرفتند. بعد از آن، سبک هایی که به تأثیر از غرب از آجر، گچ و تکنیک ها و قواعد ساخت و ساز استفاده می کردند، بسیار محبوب شدند. ماهیت تلفیقی این سبک باعث شده که محققان مخالف طبقه بندی دقیق و منفرد آن باشند. بااین حال، بعضی از سبک ها مانند اتپ (سبک بومی مالایی Attap) و آرت دکو (Art Deco) به دلیل ویژگی های متمایزشان، به آسانی قابل تشخیص هستند. چندین محقق این سبک از خانه -مغازه ها در مالزی را به شیوه های مختلف، طبقه بندی کرده اند. این مقاله، شش طبقه بندی براساس سبک نمای خانه-مغازه ها در مالزی را بررسی می کند و سپس با تمرکز بر انواع آن در مناطق کوچکی مثل جرج تاون و پنانگ سعی در تکمیل انواع آن دارد. در این مطالعه، 403 خانه-مغازه ساخته شده در دوره های مختلف در امتداد هفت خیابان موازی در منطقه جورج تاون بررسی شده است. این مجموعه براساس 28 اصل بصری در 5 دسته بندی معماری از نمای خانه-مغازه ها آغاز شده است. این بررسی تمامی مستندات، مشاهدات و ابزار بصری برای مطالعه اصول نمای بیرونی خانه-مغازه ها را مورد استفاده قرار داده است. یافته های این پژوهش یک طبقه بندی خوب و منظم براساس سبک خانه-مغازه ها که طبق مطالعات قبلی (Hassan & Yahya 2012) انجام شده است معرفی می کند، سبکی که با محیط و موقعیت مالزی متناسب است.