مهدی سازندگی

موضوع البحث مناهج التبلیغ القرآنی بین السنه والحداثه، وهو ربطٌ بین الماضی الاسلامی المقدّس بالحاضر العلمی والتکنولوجی المتطوّر، مستفیده من الاسس النبویه الاولى، یوم بدأ الرسول بإبلاغ الرساله بقوله: «قُولُوا لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ تُفْلِحُوا»، وسلوکه العملی القیّم فی حیاته بین أهله وأقربائه وأوساط مدینته والمدن الأخرى التی وصل الیها. بحثٌ جعلت من تراث الرسول وسلوکه وأعماله وتوجهاته اساساً لمواصله تبلیغ القرآن الکریم وعلومه المختلفه فی الوقت الحاضر، الذی اختلفت وسائله واسلوبه عن زمن الرسول الاکرم فی کلّ شیء. اعتقد ان لهذا البحث اهمیه کبیره لأرساء منهج تبلیغی قرآنی ینسجم والعصر الحدیث. وقد استعملتُ کلمه التبلیغ القرآنی بصوره عامه لأن اصل کلمه تبلیغ هی قرآنیه الاصل واسلامیه ولم تستعمل الاّ فی الاسلام. ویقابلها (تبشیر، اعلام، و..) عند غیرنا. فإذا کان التبلیغ القرآنی والاسلامی عامه قائماً على الکلمه القویه والمنطق السلیم وسحر القرآن والأحادیث الشریفه، فالیوم – اضافه الى ذلک - لابدّ من الاستفاده مما وفر العصر الحاضر من خبرات وآلات وأجهزه وتراکم معرفه فی سبیل رفد العملیه التبلیغیه بآلیات تزید العملیه التبلیغیه قوه وازدهاراً وثراءً. وبحثنا هنا یدور حول هذا التبلیغ وکیفیه ایصال القرآن وعلومه المختلفه الى الناس والمجتمعات فی کل مکان معتمدین على عدد من المناهج العلمیه یقف فی طلیعتها المنهج المیدانی التطبیقی، ای اعتمدتُ على انجح الطرق فی تبلیغ القرآن الکریم، من خلال تجربتی فی المساجد والحسینیات والمدارس والمعاهد والجامعات وبیوتات المؤمنین، والمجالس العامه والخاصه، وطرق اکثر حداثه کاستخدام الأجهزهوالتواصل الحدیث کالانترنیت والمبایل وما فیها من برامج سریعه ونافعه یمکن ان یصل فیها القرآن ومفاهیمه وکل مایتعلق بتبلیغه الى اکبر عدد من الناس والى ابعد المناطق فی العالم، واعتقد انی نجحت فی هذه الفکره وهذه الطریقه فاستفاد عدد کبیر من الناس بشکل لم یکن فی الحسبان. وقد ارتأیتُ ان یکون الفصل الاخیر تفصیلیا لتبلیغ رسول الله القرآن الکریم وما یتعلق بعلومه وما یحمل من اوامر ونواهی ومبادئ دینیه اسلامیه لیکون نموذجا لمن اراد السیر على نهج رسول الله.

در این مقاله به استناد قرآن و عهدین، و هم چنین با مراجعه به منابعی که در این زمینه وجود دارد- به ویژه تفاسیر- مبانی مشترک و ویژه ای را در مورد نبوت و وحی، تعیین و به تحقیق پرداخته است. در این هم سنجی قرآن و عهدین، به این نتیجه رسیدیم که انبیا، واسطه هایی بودند که کلام خدا را به این جهان نازل می کردند؛ ولی در عهد قدیم این واژه بر دیگر افراد نیز اطلاق می شد؛ و در عهد جدید، انبیا به رسولان و حواریون مسیح و افرادی که در طول زمان، پیغام خدا را دریافت می کنند، و به مردم می رسانند، اطلاق می شود . نکته دیگر این که انتخاب نبی برحسب مشیت و اراده خداوند، از مشترکات قرآن و عهد قدیم است. در عین حال، قرآن کریم بر دائمی بودن نبوت برای نبی تأکید می ورزد؛ اما عهد قدیم این موضوع را نمی پذیرد . تفاوت انبیا از لحاظ مراتب فضل و کمال جزو مشترکات قرآن و عهدین است . قرآن و عهدین به وجوب اطاعت مردم از انبیا اشاره می کند . تعالیم انبیا از مشترکات قرآن و عهدین است؛ و هم چنین توحید و قیامت و حیات جاوید نیز از نقاط اشتراک قرآن و عهد جدید است. دانشمندان مسلمان و علمای عهد قدیم در معنای معجزه اشتراک عقیده دارند. قرآن و عهدین ضمن این که خداوند را مبدأ معجزات می دانند، برخی از معجزات را به نفوس پیامبران استناد می دهند؛ مشروط بر این که به اذن خداوند باشد. قرآن و عهدین، عصمت انبیا را در دریافت و ابلاغ وحی می پذیرند. عصمت عملی و اعتقادی انبیا از اختصاصات قرآن است . قرآن و عهدین از موسی (علیه السلام) به عنوان کلیم الله یاد می کند؛ پیامبری که به تعدد معجزه، مشهور است. از دیدگاه قرآن و عهد قدیم؛ وحی، نوعی آگاهی فرابشری و تعلیم قدسی، ملکوتی و یک آموزه غیبی است، و حاصل مکاشفات و اشراقات درونی پیامبر نیست . مکاشفه مخصوص خدا در عیسی (علیه السلام)، مورد پذیرش قرآن و عهد قدیم نیست . نکته آخر این که، نقطه مشترک شرایع الهی، نجات و رهایی بشر است، که این عمل توسط وحی انجام می گیرد. در قرآن و عهد قدیم، دستورها و شرایع نازل شده به وسیله پیامبران موجب نجات و رهایی است.

محیط خانواد و زندگی در سیره مولای متقیان حضرت علی علیه السلام به عنوان مؤثرترین و کاملترین الگو برای جوامع اسلامی است، الگویی که جهت ترسیم سبک زندگی اسلامی می باشد. نکته بسیار جالبی که در زندگی یا سیره حضرت علی علیه السلام وجود داشته، این است که حضرت در منزل کار می کردند؛ این مطلب امری ثابت شده است، تا آنجا که حضرت گندم آرد می کردند، بچه داری می کردند و... از نظر اسلام مهم ترین ارکان استحکام خانواده، مودت و رحمت میان زن و مرد است. مودت به معنای دوستی عاقلانه است، نه دوستی غریزی. رحمت نیز به معنای عشق و ایثار و مهربانی است. خانواده در اسلام، به عنوان نخستین و مهم ترین نهاد اجتماعی، محل شکل گیری پایه های شخصیتی و الگوهای رفتاری است. باورها، ارزش ها و هنجارهای اخلاقی در خانواده نهادینه می شوند. خانواده در الگوی زیست اسلامی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است؛ به نحوی که محبوب ترین بنیان مورد علاقه اسلام نام برده شده است. در این تحقیق با تأکید بر خانواده و مسایل آن، به تبیین سبک زندگی خانواده از منظر اسلام پرداخته شد، و تبیین موضوع از زوایای مختلف قرآنی و روایی مورد بررسی قرار گرفت.