فتانه ترکاشوند

هدف: شناسایی الگوهای سنجش کیفیت عملکرد کتابخانه های دیجیتالی به منظور استخراج معیار برای ارزیابی عملکرد کتابخانه های دیجیتالی. روش شناسی: محتوای 18 مقاله از میان 66735 مقاله مرتبط با کیفیت سنجی خدمات کتابخانه های دیجیتالی از پایگاه های معتبر بین سال های 2000 تا 2018 براساس معیارهای کیفی مبتنی بر هدف، ارزیابی و مقالات نهایی انتخاب و تحلیل شد. به منظور یکپارچه سازی نتایج جستجو از نرم افزار اندنوت استفاده شد. اعتبارسنجی نتایج با استفاده از روایی صوری و نظر متخصصان بیرون از گروه پژوهش احراز شد. یافته ها : کیفیت سنجی عملکرد کتابخانه های دیجیتالی دارای رویکرد ترکیبی شامل کاربردپذیری، کارکرد، و دسترس پذیری است. پژوهش ها در سه بُعد به ترتیب 8/38%، 5/55% و 3/33% بود. نتیجه گیری: رویکرد ترکیبی به سبب بهره گیری از معیارهای پذیرفتنی برای ارزیابی عملکرد کتابخانه های دیجیتالی مناسب است.

مقدمه: سیبرنتیک مفهومی نوین در فرآیندهای سازمانی است که استفاده از آن در مدیریت فرهنگ سازمانی اهمیت چشم گیری دارد. مدیریت سیبرنتیک با مدیریت صحیح و علمی فرهنگ در سازمان، راه را برای دستیابی به اهداف سازمانی فراهم می سازد. هدف پژوهش تعیین ارتباط بین مدیریت سیبرنتیک و فرهنگ سازمانی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی بوده است. روش شناسی: پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات تحلیلی – پیمایشی است. جامعه آماری کلیه مدیران، سرپرستان و کارشناسان سازمان اسناد و کتابخانه ملی بوده است که تعداد کل آنها 866 نفر بود که براساس آزمون کوکران حجم نمونه 266 نفر تعیین گردید. روش نمونه گیری از نوع تصادفی ساده در دسترس بود. ابزار گردآوری، پرسشنامه پیش ساخته بوده است که از لحاظ روایی و پایایی مورد سنجش واقع شده است و ضریب پایایی 896/0 براساس ضریب آلفای کرونباخ بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون T، تحلیل واریانس چند متغیره) با نرم افزارهای اس پی اس 24 و لیزرل ۸/۸ استفاده شد. یافته ها: فرهنگ سازمانی (۳/۱۴۷) و مدیریت سیبرنتیک (۳/۱۱۸) در وضعیت متوسط قرار دارند. ثبات دارای بالاترین میانگین (۳/۱۵۱) بوده است و مأموریت و سازگاری درگیری در وضعیت نزدیک به متوسط قرار داشت. در بین شاخص های مدیریت سیبرنتیک تعاملات دارای بالاترین میانگین (۳/۳۱۶) است و تصمیم گیری (۲/۶۶۰) دارای کمترین میانگین بود. ضریب همبستگی پیرسون بین ابعاد فرهنگ سازمانی و سیبرنتیک بیشترین میزان همبستگی را بین دو شاخص پیوندها و تصمیم گیری (۰/۸۶۳) و کمترین میزان همبستگی را بین درگیری و تعاملات (۰/۰۸۴) نشان داد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که سلسله مراتب (۹۱/۵ درصد)، تصمیم گیری (۹۰/۹ درصد) کنترل و نظارت (902/0 درصد) بیشترین تأثیر را بر سیبرنتیک و مأموریت (۵۴/۴ درصد) بیشترین تأثیر را بر فرهنگ سازمانی داشته است. همچنین نشان داد که بین شاخص های فرهنگ سازمانی و مدل سایبرنتیک ارتباط مثبت و قوی وجود دارد. نتیجه گیری: پس از جمع آوری داده های حاصل از پرسشنامه برای بررسی نتایج و کسب آنها لازم است از نرم افزارهایی جهت تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده بهره برد که از جمله این نرم افزارها استفاده از نرم افزار مدل سازی معادلات ساختاری PLS استفاده گردید.، نتایجی که از این مطالعه حاصل شد نشان می دهد که مدیریت سیبرنتیک به سازمان ها کمک می کند تا با مدیریت صحیح و علمی مسائل درون سازمانی، اثری مثبت بر فرهنگ سازمانی گذاشته، موجب تشریک مساعی کارکنان و همچنین تلاش هدفمند برای رقابت با سایر رقبا در تحقق اهداف سازمانی می گردد؛ بنابراین، جهت ارتقا و بهره برداری از ابعاد و شاخص های مدیریت سیبرنتیک باید اقداماتی مشخص و برنامه ریزی شده صورت گیرد.

هدف این پژوهش، طراحی و اعتباریابی مدل مفهومی کیفیت خدمات دیجیتال کتابخانه ای در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. جامعه آماری پژوهش کلیه اعضای هیئت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی به تعداد 27 نفر در بخش دلفی و کاربران تالار رقمی کتابخانه در کل ایران به تعداد 500060 نفر در بخش استنباطی می باشند. در بخش دلفی از سرشماری و در بخش استباطی نیز نمونه ها با روش غیر احتمالی در دسترس انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای است که اعتبار آن توسط روش های روایی سازه و بارهای عاملی و همچنین پایایی آلفای کرونباخ تایید شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های توصیفی میانگین و انحراف معیار، آزمون بارتلت، تحلیل عاملی و همچنین تحلیل مسیر، با استفاده از نرم افزارهای آماری اس پی اس اس و ایموس بهره برده شد. بر اساس یافته های پژوهش، کیفیت خدمات کتابخانه های دیجیتالی در چهار عامل اصلی داخلی، خارجی، عامل سوم و کیفیت خدمات خروجی قابل طبقه بندی است. این چهار عامل، می توانند معیار خوبی برای ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه های دیجیتالی باشند. بهره گیری از چارچوب نهایی پژوهش حاضر می تواند کتابخانه های دیجیتالی را در دستیابی به سطح کیفیت مورد انتظار یاری رساند.