بازنمود مؤلفه های فرهنگ دموکراتیک در نقاشی کودکان
منبع:
مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری سال چهارم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۳
154 - 171
فرهنگ دموکراتیک شامل مجموعه ای از ارزش ها، نگرش ها، قواعد و رویه های مشترک شهروندان و نهادهاست که بدون وجود آن ها دموکراسی محقق نمی شود. کودکستان ها و مدارس ابتدایی نقش کلیدی در آموزش و انتقال فرهنگ دموکراتیک ایفا می کنند چراکه نحوه مواجهه و برخورد اولیه با جامعه و حوزه عمومی را به کودکان می آموزند. هدف این مقاله گسترش شناخت پیرامون آموزش فرهنگ دموکراتیک به خردسالان و ابزارهای خلاقه این آموزش است. سؤالات اصلی عبارتند از اینکه خردسالان، محیط اجتماعی کلاس و نقش خود در آن را چگونه درک می کنند؟ کدام یک از ادراکات کودکان نسبت به محیط کلاس، ویژگیهای فرهنگ دموکراتیک را منعکس می کند؟ داده های این مقاله شامل نقاشی ها و توضیحات شفاهی 125 کودک از مدارس کشورهای قبرس، اسرائیل، لیتوانی، پرتغال و بریتانیاست که برنامه آموزش یادگیری سواد فرهنگی را اجرا کرده اند. روش مورد استفاده، تحلیل محتوای داده محور، شامل مقوله بندی کیفی داده ها، کمّی کردن مؤلفه های اصلی، و تفسیر بازاندیشانه محتوای نقاشی هاست. این مطالعه نشان می دهد که چگونه کودکان ۵ تا ۶ ساله قادرند ایده ها، اصول و رویه های فرهنگ دموکراتیک، از جمله مشارکت، همکاری، مذاکره، گفت و گو، گوش دادن و بیان افکار خود را توضیح دهند. تحلیل داده ها شامل پنج مقوله موضوعی از نحوه تفکر کودکان پیرامون زندگی اجتماعی در کلاس درس شان، رویکرد نسبت به فرهنگ دموکراتیک و درک نقش خود در تمرین این فرهنگ در مدرسه می شد. رویکرد کودکان نسبت به قوانین؛ اظهارات شان پیرامون اقداماتی که به تنهایی یا به عنوان عضوی از یک گروه انجام می دهند و دیدگاه هایشان نسبت به هدف و فایده این اقدام، مبنای مقوله بندی ما را تشکیل می داد. تحلیل ها نشان می دهد که نقاشی با همسالان یک فرآیند چندوجهی و گفت و گومحور برای یادگیری فرهنگ دموکراتیک است. کودکان نه تنها در تعامل کلامی، بلکه در تعامل بصری نیز در زنجیره های گفت و گو شرکت می کنند. از آنجایی که توانایی مشارکت در گفت و گو، یک مهارت اصلی در آموزش دموکراتیک تلقی می شود مربیان باید زنجیره گفت و گوهای دیداری را به عنوان راهی برای آشناسازی دانش آموزان با فرهنگ دموکراتیک و ممارست در آن، درنظر گیرند.